सजीवांच्या शरीरामध्ये श्वसनाची प्रक्रिया एक गुंतागुंतीची आणि महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया आहे. ह्या प्रक्रियेमध्ये ऑक्सिजन घेणे आणि कार्बन डायऑक्साईड बाहेर सोडणेSteps चा समावेश होतो. खालील प्रमाणे ही प्रक्रिया stepwise चालते:

1. श्वास घेणे (Inhalation):

   सजीव त्यांच्या श्वसन अवयवांद्वारे (उदा. नाक, तोंड, त्वचा) हवा आत घेतात. हवेतील ऑक्सिजन फुफ्फुसांपर्यंत पोहोचतो.

2. वायूंची देवाणघेवाण (Gas Exchange):

   फुफ्फुसांमध्ये, ऑक्सिजन रक्तप्रवाहात प्रवेश करतो आणि कार्बन डायऑक्साईड रक्तातून फुफ्फुसांमध्ये येतो. हा वायूंचा विनिमय alveoli मध्ये होतो.

3. रक्तपरिवहन (Blood Circulation):

   ऑक्सिजनयुक्त रक्त हृदयाद्वारे शरीराच्या सर्व भागांमध्ये पोहोचवले जाते. त्याच वेळी, कार्बन डायऑक्साईड असलेले रक्त फुफ्फुसांकडे परत पाठवले जाते.

4. पेशी श्वसन (Cellular Respiration):

   शरीराच्या पेशींमध्ये, ऑक्सिजनचा वापर करून ऊर्जा निर्माण केली जाते आणि कार्बन डायऑक्साईड तयार होतो.

5. श्वास सोडणे (Exhalation):

   कार्बन डायऑक्साईडयुक्त हवा फुफ्फुसातून श्वसनमार्गाद्वारे शरीराबाहेर टाकली जाते.

श्वसन प्रक्रिया सजीवांना ऊर्जा पुरवते आणि शरीरातील कार्बन डायऑक्साईड बाहेर टाकण्यास मदत करते.