भाषा विषयासाठी निदानात्मक चाचणी कशी तयार करायची?
- चाचणीचा उद्देश निश्चित करा:
निदानात्मक चाचणी कोणत्या विशिष्ट भाषिक कौशल्यांचे (उदा. वाचन, लेखन, व्याकरण, शब्दसंग्रह) निदान करण्यासाठी आहे, हे स्पष्ट करा.
- विषयाची निवड:
ज्या विषयांवर चाचणी आधारित असेल, ते विषय निश्चित करा. उदाहरणार्थ, इयत्ता, पाठ्यक्रम आणि त्यातील अपेक्षित क्षमता.
- प्रश्नांचे स्वरूप:
वस्तुनिष्ठ प्रश्न (Objective Questions): बहुपर्यायी प्रश्न, रिकाम्या जागा भरा, जोड्या लावा, सत्य/असत्य.
व्यक्तिनिष्ठ प्रश्न (Subjective Questions): लघु उत्तरी प्रश्न, दीर्घ उत्तरी प्रश्न, निबंध.
- प्रश्नांची संख्या आणि वेळ:
चाचणी किती गुणांची असेल आणि त्यासाठी किती वेळ द्यायचा आहे, हे निश्चित करा.
- गुण विभागणी:
प्रत्येक प्रश्नाला किती गुण द्यायचे आहेत, हे ठरवा.
- चाचणीची रचना:
सुरुवात सोप्या प्रश्नांनी करावी आणि नंतर क्रमशः कठीण प्रश्न टाकावेत. प्रश्नपत्रिका संतुलित असावी.
- मार्गदर्शक सूचना:
विद्यार्थ्यांसाठी आवश्यक सूचना स्पष्टपणे नमूद करा. उदा. प्रत्येक प्रश्नासाठी किती वेळ द्यावा, उत्तर कसे लिहावे.
- उत्तर पत्रिका:
वस्तुनिष्ठ प्रश्नांसाठी उत्तर पत्रिका तयार ठेवा.
- चाचणीचे विश्लेषण:
चाचणी घेतल्यानंतर विद्यार्थ्यांच्या उत्तरांचे विश्लेषण करा आणि त्यांच्या चुका कोणत्या क्षेत्रात आहेत, हे ओळखा.
- उपाययोजना:
ज्या विद्यार्थ्यांना विशिष्ट क्षेत्रात अडचणी आहेत, त्यांच्यासाठी उपचारात्मक अध्यापन (Remedial Teaching) आयोजित करा.
इयत्ता ५ वी च्या मराठी विषयासाठी निदानात्मक चाचणी
- उद्देश: विद्यार्थ्यांच्या वाचन आणि लेखन कौशल्यांचे निदान करणे.
- विषय: पाठ्यपुस्तकातील धडे आणि कविता.
- प्रश्नांचे स्वरूप:
- वस्तुनिष्ठ प्रश्न:
- एका वाक्यात उत्तरे लिहा.
- रिकाम्या जागा भरा.
- व्यक्तिनिष्ठ प्रश्न:
- लघु उत्तरी प्रश्न: (उदा. ‘पाणी वाचवा’ यावर पाच वाक्ये लिहा.)
टीप: निदानात्मक चाचणी ही विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीसाठी एक महत्त्वाचे साधन आहे. त्यामुळे चाचणी तयार करताना विषयाचे ज्ञान आणि विद्यार्थ्यांची आकलन क्षमता लक्षात घेणे आवश्यक आहे.