भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ही भारताची मध्यवर्ती बँक आहे. तिची प्रमुख कार्ये खालीलप्रमाणे आहेत:

1. चलन जारी करणे: रिझर्व्ह बँकेला देशात चलन जारी करण्याचा अधिकार आहे. ती नोटा आणि नाणी छापते आणि त्यांचे वितरण करते.
2. सरकारची बँक: रिझर्व्ह बँक केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारांसाठी बँकर म्हणून काम करते. सरकारचे पैसे जमा करणे, त्यांना कर्ज देणे आणि त्यांच्या वतीने आर्थिक व्यवहार करणे ही कामे ती करते.
3. बँकांची बँक: रिझर्व्ह बँक इतर बँकांसाठी बँक म्हणून काम करते. ती बँकांना कर्ज देते, त्यांच्याकडील अतिरिक्त पैसे जमा करते आणि त्यांच्या व्यवहारांवर नियंत्रण ठेवते.
4. पत नियंत्रण: रिझर्व्ह बँक पत नियंत्रणाचे कार्य करते. याचा अर्थ ती देशातील कर्जाच्या पुरवठ्यावर नियंत्रण ठेवते. महागाई वाढू नये आणि अर्थव्यवस्था स्थिर राहावी यासाठी हे आवश्यक आहे.
5. परकीय चलन व्यवस्थापन: रिझर्व्ह बँक परकीय चलनाचे व्यवस्थापन करते. ती परकीय चलनाचा साठा ठेवते आणि विनिमय दरांवर नियंत्रण ठेवते.
6. विकास कार्ये: रिझर्व्ह बँक देशाच्या विकासासाठी विविध कार्ये करते. ती कृषी विकास, औद्योगिक विकास आणि वित्तीय समावेशनासाठी योजना तयार करते आणि त्यांची अंमलबजावणी करते.

अधिक माहितीसाठी, आपण भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: Reserve Bank of India