"

मक्तेदारीची वैशिष्ट्ये

जेव्हा आपण एकाधिकार, किंवा अल्पोपहार , इत्यादींवर चर्चा करतो. आम्ही विशिष्ट प्रकारचे उत्पादन, जसे की टोस्टर किंवा डीव्हीडी प्लेयर यांच्यासाठी बाजारात चर्चा करत आहोत. मक्तेदारीच्या पाठ्यपुस्तकातील बाबतीत, चांगली उत्पादन करणारा केवळ एकच फर्म आहे ऑपरेटिंग सिस्टम मक्तेदारीसारख्या प्रत्यक्ष जागतिक मक्तेदारीमध्ये, एक मोठी कंपनी आहे जी बहुतेक विक्री (मायक्रोसॉफ्ट) पुरवते आणि काही मुट्ठी असलेल्या छोटी कंपन्यांचा हा प्रभावशाली कंपनीवर थोडासा किंवा कोणताही प्रभाव पडत नाही.

कारण मक्तेदारीत केवळ एक (किंवा मूलत: फक्त एक फर्म) फर्म आहे, मक्तेदारीची फर्मची मागणी वक्र बाजाराची मागणी वक्र सारखीच आहे, आणि एकाधिकार फर्मने त्यावर विचार करणे आवश्यक नाही की प्रतिस्पर्धी कोणत्या किंमतींचे आहेत. अशाप्रकारे एका मक्तेदारीने युनिट विक्री करणे चालू ठेवेल जोपर्यंत अतिरिक्त युनिट (सीमांत महसूल) विकून ते अतिरिक्त खर्च (सीमांत खर्च) उत्पादन आणि विक्री करण्याच्या बाबतीत अतिरिक्त खर्चापेक्षा जास्त आहे तो विकल्या जात आहे.

अशाप्रकारे मक्तेदारी फर्म नेहमी आपल्या पातळीवर त्यांची पातळी निश्चित करेल जिथे किरकोळ खर्च सीमांत महसूल इतका असतो.

स्पर्धा या अभाव यामुळे, मक्तेदारी कंपन्या आर्थिक लाभ घेतील. हे सहसा इतर कंपन्या बाजारात दाखल करण्यास कारणीभूत होते. या बाजारपेठेत एकाधिकारशील राहण्यासाठी, प्रवेशासाठी काही अडथळा असणे आवश्यक आहे.

काही सामान्य गोष्टी आहेत:

प्रवेशासाठी कायदेशीर अडथळे - ही अशी परिस्थिती आहे ज्यात कायदा इतर उत्पादनांना उत्पादनाची विक्री करण्यासाठी बाजारात प्रवेश करण्यास प्रतिबंधित करतो. युनायटेड स्टेट्समध्ये, केवळ यूएसपीएस प्रथम श्रेणी मेल वितरीत करू शकतात, त्यामुळे हे प्रवेशासाठी कायदेशीर अडथळा होईल. बर्याच न्यायाधिकारक्षेत्रात दारू ही सरकार चालवत कंपनीद्वारे विकले जाऊ शकते, जे या मार्केटमध्ये प्रवेश करण्यासाठी कायदेशीर अडथळा निर्माण करते.

पेटंट्स - पेटंट्स प्रवेशास कायदेशीर अडथळ्यांचा उपवर्ग आहे, परंतु त्यांचे स्वत: चे विभाग दिले जाणे आवश्यक आहे. एक पेटंट उत्पादनाचे आविष्कार आणि मर्यादित वेळेसाठी ते उत्पादन विकण्यासाठी मक्तेदारी देते. फायफेर, औषध व्हायाग्राचे शोधकर्ते, औषधांवर पेटंट करतात, त्यामुळे फाइफर्स ही एकमेव कंपनी आहे जी पेटंटची चाल होईपर्यंत वियाग्राचे उत्पादन आणि विकू शकते. पेटंट्स म्हणजे अशी साधने म्हणजे ज्याद्वारे कंपन्या नवीन उत्पादनांना प्रोत्साहन देण्यासाठी वापरतात, कारण कंपन्यांना त्यांच्या उत्पादनांवर मक्तेदारी असलेल्या शक्तीची माहिती असेल तर त्यांना नवीन उत्पादने तयार करण्यास अधिक तयार व्हायला हवे.

प्रवेशासाठी नैसर्गिक अडथळया - अशा प्रकारच्या एकाधिकारांमध्ये, इतर कंपन्या बाजारात प्रवेश करू शकत नाहीत कारण एकतर स्टार्टअपचा खर्च खूप जास्त असतो किंवा मार्केटच्या खर्चाची संरचना सर्वात मोठी कंपनीचा फायदा देते. बहुतेक सार्वजनिक उपयोगिता या वर्गात मोडतात. अर्थशास्त्रज्ञ सामान्यतः नैसर्गिक एकाधिकार म्हणून या मक्तेदारीचा संदर्भ देतात.

एकाधिकार वर गरजेनुसार माहिती आहे मक्तेदारी इतर बाजार संरचनांच्या तुलनेत अद्वितीय आहे कारण त्यात फक्त एक कंपनी असते आणि अशा प्रकारे एकाधिकार कंपनीला अन्य बाजार संरचनांमध्ये असलेल्या कंपन्यांपेक्षा किंमती निश्चित करण्याची जास्त शक्ती असते.

मक्तेदारीची वैशिष्ट्ये:

मक्तेदारी (Monopoly) म्हणजे बाजारात एकाच विक्रेत्याचे वर्चस्व असते. त्यामुळे, तो विक्रेता आपल्या मर्जीप्रमाणे वस्तूची किंमत आणि उपलब्धता ठरवू शकतो.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

1. इन्व्हेस्टोपीडिया
2. इकॉनॉमिक्स ऑनलाइन