नियतकालिकांच्या उदयाची पार्श्वभूमी अनेक सामाजिक, सांस्कृतिक आणि तांत्रिक बदलांवर आधारित आहे. त्या बदलांचा थोडक्यात आढावा खालीलप्रमाणे:

• मुद्रण तंत्रज्ञानाचा विकास:

  Joh बेरीज लावण्याची मशीन (printing press) च्या शोधामुळे पुस्तके आणि इतर साहित्य मोठ्या प्रमाणावर छापणे शक्य झाले. त्यामुळे लोकांना माहिती सहज उपलब्ध होऊ लागली आणि नियतकालिकांसारख्या माध्यमांची सुरुवात झाली.

• शिक्षणाचा प्रसार:

  19 व्या शतकात शिक्षणाचे महत्त्व वाढले आणि अधिकाधिक लोक साक्षर होऊ लागले. त्यामुळे लोकांना वाचनाची आवड निर्माण झाली, आणि नियतकालिकांसारख्या माध्यमांना वाचकवर्ग मिळाला.

• सामाजिक आणि राजकीय जागृती:

  19 व्या शतकात समाजात अनेक सामाजिक आणि राजकीय बदल झाले. लोकांना आपल्या समस्यांवर आवाज उठवण्यासाठी आणि आपल्या विचारांना व्यक्त करण्यासाठी एक व्यासपीठ हवे होते. नियतकालिकांनी हे व्यासपीठ पुरवले.

• राष्ट्रवादाची भावना:

  भारतात ब्रिटिश राजवटीच्या काळात लोकांमध्ये राष्ट्रवादाची भावना वाढू लागली. लोकांना एकत्र येऊन आपल्या देशासाठी काहीतरी करण्याची इच्छा होती. नियतकालिकांनी लोकांना एकत्र आणण्याचे आणि त्यांच्यात देशभक्तीची भावना जागृत करण्याचे काम केले.

• साहित्य आणि कला क्षेत्रातील बदल:

  19 व्या शतकात साहित्य आणि कला क्षेत्रात अनेक नवीन प्रयोग झाले. लोकांना नवनवीन गोष्टी वाचायला आणि बघायला मिळत होत्या. नियतकालिकांनी या बदलांना लोकांपर्यंत पोहोचवले.

या बदलांमुळे नियतकालिकांचा उदय झाला आणि ते लोकांच्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग बनले.