Topic icon

सामाजिक इतिहास

0

सोलापूर जिल्ह्यात लिंगायत मराठा जाधवांचे अस्तित्व खालील ठिकाणी आढळते:

  • उत्तर सोलापूर तालुका: उत्तर सोलापूर तालुक्यात लिंगायत मराठा जाधवांची काही गावे आहेत.
  • दक्षिण सोलापूर तालुका: दक्षिण सोलापूर तालुक्यातही या समाजाची वस्ती आहे.
  • अक्कलकोट तालुका: अक्कलकोट तालुक्यात काही प्रमाणात लिंगायत मराठा जाधव समाज आढळतो.
  • पंढरपूर तालुका: पंढरपूर तालुक्यातही या समाजाचे लोक वास्तव्यास आहेत.

या व्यतिरिक्त, सोलापूर जिल्ह्यातील इतर काही तालुक्यांमध्येही लिंगायत मराठा जाधव समाज विखुरलेला आढळतो.


नोंद: ही माहिती विविध सामाजिक अभ्यास आणि स्थानिक लोकांकडून मिळालेल्या माहितीवर आधारित आहे.

उत्तर लिहिले · 19/7/2025
कर्म · 2220
0
लिंगायत मराठा ही संकल्पना १९व्या शतकाच्या उत्तरार्धात आणि २०व्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात अस्तित्वात आली. ह्या काळात, काही मराठा जातीतील लोकांनी लिंगायत धर्माचा स्वीकार केला आणि स्वतःला लिंगायत मराठा म्हणवून घेण्यास सुरुवात केली.

या बदलाचे मुख्य कारण म्हणजे तत्कालीन सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा चळवळी. लिंगायत धर्मात समानता आणि जातीभेद निर्मूलनाचे विचार असल्यामुळे, काही मराठा लोकांनी त्याकडे आकर्षित होऊन हा धर्म स्वीकारला.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील पुस्तके आणि लेख वाचू शकता:

  • 'लिंगायत आणि मराठा: एक सामाजिक अभ्यास' - (लेखक उपलब्ध नाही)
  • 'मराठा जातीचा इतिहास' - (लेखक उपलब्ध नाही)

उत्तर लिहिले · 18/7/2025
कर्म · 2220
0
1906 च्या दशकात मुला-मुलींचे लग्न कोणत्या वयात व्हायचे, याबद्दल निश्चित माहिती उपलब्ध नाही. तथापि, त्या काळात बालविवाह मोठ्या प्रमाणावर होत होते, त्यामुळे मुला-मुलींचे लग्न लहान वयातच होत असे. १९०६ हे वर्ष विसाव्या शतकात येते. त्या काळात सामाजिक सुधारणा आणि शिक्षण यांचा प्रसार वाढत होता, ज्यामुळे लोकांच्या विचारसरणीत बदल होत होते. त्यामुळे लग्नाचे वय हळूहळू वाढत होते. अचूक माहितीसाठी, त्या वेळच्या सामाजिक अभ्यास अहवालांचा किंवा ऐतिहासिक नोंदीचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे.
उत्तर लिहिले · 6/7/2025
कर्म · 2220
0
1850 च्या दशकात मुलगा व मुलगी किती वर्षांचे असताना लग्न व्हायचे याबद्दल निश्चित माहिती उपलब्ध नाही. तरीही, त्या काळात बालविवाह मोठ्या प्रमाणात प्रचलित होते, त्यामुळे मुला-मुलींचे लहान वयातच लग्न होत असे.
उत्तर लिहिले · 6/7/2025
कर्म · 2220
0
सामाजिक-सांस्कृतिक इतिहास लेखन पद्धत ही इतिहासाच्या अभ्यासाची एक शाखा आहे. यात समाज, संस्कृती, आणि लोकांच्या जीवनातील विविध पैलूंचा अभ्यास केला जातो. खाली सामाजिक-सांस्कृतिक इतिहास लेखन पद्धतीची माहिती दिली आहे:
सामाजिक-सांस्कृतिक इतिहास लेखन पद्धत:
1. समाजाचा अभ्यास:
  • तत्कालीन समाज रचना, सामाजिक संबंध, आणि सामाजिक वर्गीकरण यांचा अभ्यास करणे.
  • जात, वर्ग, लिंग, आणि वंश यांसारख्या सामाजिक श्रेणींचा अभ्यास करणे.
2. संस्कृतीचा अभ्यास:
  • कला, साहित्य, संगीत, नृत्य, नाटक, आणि सिनेमा यांसारख्या सांस्कृतिक अभिव्यक्तींचा अभ्यास करणे.
  • भाषा, धर्म, तत्त्वज्ञान, आणि विचारधारा यांचा अभ्यास करणे.
  • खाद्यसंस्कृती, वस्त्र, आभूषणे, आणि राहणीमान यांचा अभ्यास करणे.
3. लोकांच्या जीवनाचा अभ्यास:
  • सामान्य लोकांचे जीवन, त्यांचे अनुभव, आणि त्यांच्या श्रद्धा यांचा अभ्यास करणे.
  • शेतकरी, कामगार, सैनिक, व्यापारी, आणि स्त्रिया यांसारख्या विविध सामाजिक गटांचा अभ्यास करणे.
4. ऐतिहासिक बदलांचा अभ्यास:
  • सामाजिक आणि सांस्कृतिक बदलांची प्रक्रिया आणि कारणे यांचा अभ्यास करणे.
  • आधुनिकीकरण, शहरीकरण, आणि जागतिकीकरण यांसारख्या बदलांचा समाजावर आणि संस्कृतीवर होणारा परिणाम अभ्यासणे.
5. आंतरशाखीय दृष्टिकोन:
  • इतिहास, समाजशास्त्र, मानववंशशास्त्र, साहित्य, कला, आणि तत्त्वज्ञान यांसारख्या विविध शाखांमधील ज्ञानाचा उपयोग करणे.
6. मौखिक इतिहास:
  • ज्या घटनां लिखित स्वरूपात उपलब्ध नाहीत, त्या मौखिक परंपरेच्या आधारावर अभ्यासल्या जातात.
उदाहरण:
  • मराठा साम्राज्याचा सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहास.
  • दलित चळवळीचा सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहास.
  • महाराष्ट्रातील नाट्य चळवळीचा सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहास.
संदर्भ:
  1. विकिपीडिया - सामाजिक इतिहास https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8
उत्तर लिहिले · 12/6/2025
कर्म · 2220
0

सामाजिक व सांस्कृतिक इतिहास लेखन पद्धत:

सामाजिक इतिहास:

  • उद्भव: सामाजिक इतिहास 1960 च्या दशकात फ्रान्समध्ये 'अॅनल्स स्कूल' या इतिहासकारांच्या गटाने सुरू केला.
  • ध्येय: समाजातील सामान्य लोकांचे जीवन, त्यांचे संबंध, आणि सामाजिक संरचनांचा अभ्यास करणे.
  • अभ्यास क्षेत्र: जात, वर्ग, लिंग, कुटुंब, आणि रोजच्या जीवनातील घटना यांवर लक्ष केंद्रित केले जाते.
  • उदाहरण: ग्रामीण जीवन, शहरीकरण, सामाजिक चळवळी, आणि लोकांचे व्यवसाय.
  • सांस्कृतिक इतिहास:

  • उद्भव: 1980 च्या दशकात सामाजिक इतिहासाच्या अभ्यासानंतर सांस्कृतिक इतिहास विकसित झाला.
  • ध्येय: संस्कृती, कला, साहित्य, आणि लोकांच्या विचारधारांचा अभ्यास करणे.
  • अभ्यास क्षेत्र: लोकांच्या श्रद्धा, मूल्ये, चालीरीती, आणि कला यांवर लक्ष केंद्रित केले जाते.
  • उदाहरण: धार्मिक प्रथा, उत्सव, कला आणि साहित्य, लोकांच्या कल्पना आणि विचारधारा.
  • सामाजिक व सांस्कृतिक इतिहास लेखनाची वैशिष्ट्ये:

  • सर्वांगीण दृष्टीकोन: या दोन्ही पद्धती इतिहास लेखनात सर्वांगीण दृष्टीकोन ठेवतात. केवळ राजकीय घटनांवर लक्ष न देता, समाज आणि संस्कृतीच्या विविध पैलूंचा विचार करतात.
  • सामान्य लोकांवर लक्ष: इतिहास लेखनात सामान्य लोकांचे जीवन आणि त्यांचे अनुभव महत्त्वाचे मानले जातात.
  • आंतरdisciplinary दृष्टीकोन: सामाजिक आणि सांस्कृतिक इतिहास लेखनात समाजशास्त्र, मानवशास्त्र, आणि इतर सामाजिक विज्ञानांचा वापर केला जातो.
  • विविध स्त्रोतांचा वापर: पारंपरिक कागदपत्रांव्यतिरिक्त, लोककथा, मौखिक इतिहास, कला, साहित्य, आणि रोजच्या वापरातील वस्तूंचा वापर केला जातो.
  • उदाहरण:

  • मराठी समाजातील जाती व्यवस्था: जातीव्यवस्थेचा सामाजिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोन अभ्यासणे.
  • महाराष्ट्रातील वारकरी संप्रदाय: वारकरी संप्रदायाचा सामाजिक आणि सांस्कृतिक प्रभाव अभ्यासणे.
  • अधिक माहितीसाठी आपण ही वेबसाईट्स बघू शकता:

    उत्तर लिहिले · 12/6/2025
    कर्म · 2220
    0
    बलुतेदार पद्धतीमधील काही प्रमुख अपकार्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
    • जातिव्यवस्थेवर आधारलेली: ही पद्धत पूर्णपणे जातिव्यवस्थेवर आधारलेली होती. त्यामुळे विशिष्ट जातींमध्ये जन्मलेल्या लोकांनाच विशिष्ट कामे करावी लागत होती, ज्यामुळे सामाजिक असमानता वाढली.
    • शोषणाची शक्यता: बलुतेदारांना त्यांच्या कामाचा योग्य मोबदला नेहमीच मिळत नसे, त्यामुळे त्यांचे शोषण होण्याची शक्यता होती. जमीनदार किंवा गावप्रमुख अनेकदा त्यांना कमी मोबदला देत.
    • आर्थिक दुर्बलता: बलुतेदार केवळ परंपरेने ठरलेली कामे करत असल्यामुळे त्यांच्या आर्थिक विकासाला वाव नव्हता. ते नेहमीच आर्थिकदृष्ट्या दुर्बळ राहायचे.
    • शैक्षणिक आणि सामाजिक प्रगतीचा अभाव: बलुतेदारांना शिक्षण आणि इतर सामाजिक संधींपासून वंचित ठेवले जाई, त्यामुळे त्यांची सामाजिक प्रगती खुंटली.
    • पिढीजात व्यवसाय: बलुतेदारांना पिढीजात व्यवसाय करण्याची सक्ती असल्यामुळे त्यांना इतर क्षेत्रात काम करण्याची संधी मिळत नसे, ज्यामुळे त्यांची क्षमता असूनही ते पुढे येऊ शकत नसे.

    अधिक माहितीसाठी काही संदर्भ:
    उत्तर लिहिले · 8/6/2025
    कर्म · 2220