हरित क्रांतीचे प्रतिकूल परिणाम कोणते आहेत?
हरित क्रांतीचे काही प्रतिकूल परिणाम खालीलप्रमाणे आहेत:
- रासायनिक खतांचा अतिवापर:
हरित क्रांतीमध्ये रासायनिक खतांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करण्यात आला. त्यामुळे जमिनीची सुपीकता कमी झाली आणि जमिनीतील नैसर्गिक सूक्ष्मजीवांसाठी धोका निर्माण झाला.
- पाण्याचा जास्त वापर:
हरित क्रांतीमध्ये जास्त उत्पादन घेण्यासाठी पाण्याच्या व्यवस्थापनाकडे पुरेसे लक्ष दिले गेले नाही, त्यामुळे भूजल पातळी घटली.
- जैवविविधतेचे नुकसान:
ठराविक पिकांवर लक्ष केंद्रित केल्यामुळे इतर पारंपरिक पिकांचे उत्पादन कमी झाले, ज्यामुळे जैवविविधतेचे नुकसान झाले.
- कीटकनाशकांचा वापर:
पिकांवरील किडी आणि रोगांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी रासायनिक कीटकनाशकांचा मोठ्या प्रमाणात वापर करण्यात आला, ज्यामुळे पर्यावरणावर आणि मानवी आरोग्यावर गंभीर परिणाम झाले.
- गरीब शेतकऱ्यांवर परिणाम:
हरित क्रांतीमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या नवीन तंत्रज्ञानाचा आणि महागड्या निविष्ठांचा खर्च लहान आणि गरीब शेतकऱ्यांना परवडणारा नव्हता. त्यामुळे मोठे शेतकरी अधिक श्रीमंत झाले आणि गरीब शेतकरी आणखी गरीब झाले.
अधिक माहितीसाठी: