आर्तव चक्र म्हणजे स्त्रीच्या शरीरात दर महिन्याला होणारे नैसर्गिक बदल. ह्या बदलांमुळे गर्भधारणेसाठी स्त्रीचे शरीर तयार होते. साधारणपणे दर 28 दिवसांनी हे चक्र पुन्हा सुरु होते, पण ते 21 ते 35 दिवसांपर्यंत बदलू शकते.

1. आर्तव (Menstruation): गर्भाशयाच्या आतल्या अस्तराचा (endometrium) थर योनीमार्गातून रक्तस्त्रावाच्या रूपात बाहेर पडतो. हा रक्तस्त्राव साधारणपणे 3 ते 7 दिवस असतो.
2. पुटिका अवस्था (Follicular Phase): या अवस्थेत, अंडाशयात (ovary) follicles वाढू लागतात. या follicles मध्ये ডিম্বাণু (egg) विकसित होते. follicles इस्ट्रोजेन नावाचे हार्मोन तयार करतात, ज्यामुळे गर्भाशयाचा अस्तर पुन्हा तयार व्हायला सुरुवात होते.
3. ओव्यूलेशन (Ovulation): ডিম্বাণু follicle मधून बाहेर पडतो आणि फॅलोपियन ट्यूबमध्ये (fallopian tube) जातो. हा टप्पा आर्तव चक्राच्या मध्यात, म्हणजे साधारणपणे 14 व्या दिवशी येतो.
4. पीत पिंड अवस्था (Luteal Phase): ओव्यूलेशननंतर, follicle चा भाग luteum corpus नावाच्या संरचनेत बदलतो. Corpus luteum प्रोजेस्टेरॉन (progesterone) नावाचे हार्मोन तयार करते, ज्यामुळे गर्भाशयाचा अस्तर जाड होतो आणि गर्भधारणेसाठी तयार राहतो. जर गर्भधारणा झाली नाही, तर corpus luteum degenerates होते आणि प्रोजेस्टेरॉनची पातळी घटते, ज्यामुळे पुन्हा आर्तव सुरु होते.

हे आर्तव चक्र स्त्रीच्या प्रजननक्षमतेसाठी अत्यंत आवश्यक आहे.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• NHS - Periods
• Mayo Clinic - Menstrual Cycle