सारंगगड हा भारताच्या महाराष्ट्र राज्यातील नाशिक जिल्ह्यातील एक डोंगरी किल्ला आहे. हा किल्ला नाशिक शहरापासून सुमारे 70 किलोमीटर अंतरावर आहे.

इतिहास:

• सारंगगडाची निर्मिती नेमकी कधी झाली हे निश्चितपणे ज्ञात नाही, परंतु हा किल्ला यादव काळात (12 व्या ते 14 व्या शतकात) बांधला गेला असावा असा अंदाज आहे.
• हा किल्ला बहामनी सल्तनत, निजामशाही आणि मराठा साम्राज्याच्या ताब्यात होता.
• 1671 मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांनी हा किल्ला जिंकला.
• 1818 मध्ये ब्रिटिशांनी मराठा साम्राज्याचा पाडाव करेपर्यंत हा किल्ला मराठा साम्राज्याच्या अधीन होता.

भौगोलिक महत्त्व:

• सारंगगड समुद्रसपाटीपासून सुमारे 4,921 फूट (1,500 मीटर) उंचीवर आहे.
• हा किल्ला एका उंच डोंगरावर वसलेला आहे, ज्यामुळे तो एक मजबूत आणि सुरक्षित किल्ला बनला आहे.
• गडावरून आसपासच्या परिसराचे विहंगम दृश्य दिसते.

किल्ल्याची रचना:

• सारंगगडावर प्रवेश करण्यासाठी एकच दरवाजा आहे.
• किल्ल्यामध्ये पाण्याची टाकी, काही मंदिरे आणि राहण्यासाठी काही वास्तू आहेत.
• किल्ल्याच्या सभोवताली तटबंदी आहे, जी काही ठिकाणी अजूनही चांगल्या स्थितीत आहे.

भेटी देण्याची ठिकाणे:

• गणपती मंदिर: हे मंदिर किल्ल्यावरील सर्वात महत्त्वाचे मंदिर आहे.
• हनुमान मंदिर: हे मंदिर किल्ल्याच्या प्रवेशद्वाराजवळ आहे.
• पाण्याची टाकी: किल्ल्यावर पिण्याच्या पाण्याची सोय करण्यासाठी ही टाकी बांधण्यात आली होती.
• तटबंदी: किल्ल्याच्या सभोवताली असलेली तटबंदी आजही चांगल्या स्थितीत आहे.

कसे जायचे:

• सारंगगडाला भेट देण्यासाठी, नाशिकहून दिंडोरी किंवा पेठ मार्गेBaseवाडी गावात जावे लागते.
• बेसवाडीपासून गडावर जाण्यासाठी पायवाट आहे.

जवळपासची ठिकाणे:

• नाशिक शहर
• त्र्यंबकेश्वर
• सप्तशृंगी गड

संदर्भ:

• नाशिक जिल्हा सरकारी संकेतस्थळ