3 उत्तरे
3
answers
मराठी महिने किती व कोणते?
4
Answer link
चैत्र (मार्च-एप्रिल)
वैशाख (एप्रिल-मे)
ज्येष्ठ (मे-जून)
आषाढ (जून-जुलै)
श्रावण (जुलै-ऑगस्ट)
भाद्रपद (ऑगस्ट-सप्टेंबर)
आश्विन (सप्टेंबर-ऑक्टोबर)
कार्तिक (ऑक्टोबर-नोव्हेंबर)
मार्गशीर्ष (नोव्हेंबर-डिसेंबर)
पौष (डिसेंबर-जानेवारी)
माघ (जानेवारी-फेब्रुवारी)
फाल्गुन (फेब्रुवारी-मार्च)
एका हिंदू महिन्यात दोन पक्ष (पंधरवडे) असतात. शुक्लपक्ष (किंवा शुद्ध पक्ष) आणि कृष्णपक्ष (किंवा वद्य पक्ष). शुक्ल पक्षात डोळ्याने दिसणारी चंद्राची कोर दिवसागणिक आकारमानाने मोठी होत जाते व पौर्णिमेला पूर्ण वर्तुळाकार पांढरे शुभ्र चंद्रबिंब दिसते. कृष्णपक्षात चंद्र दिवसेंदिवस वर्तुळाहून लहान लहान होत जातो व शेवटी अमावास्येला चंद्र अदृश्य (पूर्ण काळा) होतो.
मध्य व उत्तरी भारतात हिंदू महिने पौर्णिमान्त्त, तर दक्षिणी भारतात ते अमावास्यान्त असतात. दोन्ही पद्धतीत शुक्ल पक्षात महिन्याचे नाव तेच असते, परंतु नंतरच्या कृष्ण पक्षात उत्तरी भारतात पुढचा महिना चालू झालेला असतो.
उदा० चैत्र शुक्ल (दक्षिणी भारत) = चैत्र शुक्ल (उत्तरी भारत)
परंतु, चैत्र कृष्ण (दक्षिणी भारत) = वैशाख कृष्ण (उत्तरी भारत)
हिंदू महिने हे हिंदू सणांच्या सोईसाठी आहेत. हिंदू महिन्यातील विशिष्ट तिथीला विशिष्ट सण येतो. हिंदू महिने हे चंद्राच्या पृथ्वीभोवती होणार्या प्रदक्षणेवरून ठरवले जातात. त्यामुळे ही चांद्र कालगणना आहे. साधारणपणे दर तीन वर्षांनी एका अधिक महिन्याची भर घालून हिंदू महिने सौर कालगणनेच्या बरोबरीला आणले जातात. हिंदू पंचांगातला मकरसंक्रांत हा सण सौर पद्धतीचा आहे.
भारत सरकारने राष्ट्रीय पंचांग बनवताना हिंदू महिन्यांची नावे वापरली आहे.

वैशाख (एप्रिल-मे)
ज्येष्ठ (मे-जून)
आषाढ (जून-जुलै)
श्रावण (जुलै-ऑगस्ट)
भाद्रपद (ऑगस्ट-सप्टेंबर)
आश्विन (सप्टेंबर-ऑक्टोबर)
कार्तिक (ऑक्टोबर-नोव्हेंबर)
मार्गशीर्ष (नोव्हेंबर-डिसेंबर)
पौष (डिसेंबर-जानेवारी)
माघ (जानेवारी-फेब्रुवारी)
फाल्गुन (फेब्रुवारी-मार्च)
एका हिंदू महिन्यात दोन पक्ष (पंधरवडे) असतात. शुक्लपक्ष (किंवा शुद्ध पक्ष) आणि कृष्णपक्ष (किंवा वद्य पक्ष). शुक्ल पक्षात डोळ्याने दिसणारी चंद्राची कोर दिवसागणिक आकारमानाने मोठी होत जाते व पौर्णिमेला पूर्ण वर्तुळाकार पांढरे शुभ्र चंद्रबिंब दिसते. कृष्णपक्षात चंद्र दिवसेंदिवस वर्तुळाहून लहान लहान होत जातो व शेवटी अमावास्येला चंद्र अदृश्य (पूर्ण काळा) होतो.
मध्य व उत्तरी भारतात हिंदू महिने पौर्णिमान्त्त, तर दक्षिणी भारतात ते अमावास्यान्त असतात. दोन्ही पद्धतीत शुक्ल पक्षात महिन्याचे नाव तेच असते, परंतु नंतरच्या कृष्ण पक्षात उत्तरी भारतात पुढचा महिना चालू झालेला असतो.
उदा० चैत्र शुक्ल (दक्षिणी भारत) = चैत्र शुक्ल (उत्तरी भारत)
परंतु, चैत्र कृष्ण (दक्षिणी भारत) = वैशाख कृष्ण (उत्तरी भारत)
हिंदू महिने हे हिंदू सणांच्या सोईसाठी आहेत. हिंदू महिन्यातील विशिष्ट तिथीला विशिष्ट सण येतो. हिंदू महिने हे चंद्राच्या पृथ्वीभोवती होणार्या प्रदक्षणेवरून ठरवले जातात. त्यामुळे ही चांद्र कालगणना आहे. साधारणपणे दर तीन वर्षांनी एका अधिक महिन्याची भर घालून हिंदू महिने सौर कालगणनेच्या बरोबरीला आणले जातात. हिंदू पंचांगातला मकरसंक्रांत हा सण सौर पद्धतीचा आहे.
भारत सरकारने राष्ट्रीय पंचांग बनवताना हिंदू महिन्यांची नावे वापरली आहे.

2
Answer link
१. चैत्र
२. वैशाख
३. ज्येष्ठ
४. आषाढ
५. श्रावण
६. भाद्रपद
७. आश्विन
८. कार्तिक
९. मार्गशीर्ष
१०. पौष/पुस
११. माघ
१२. फाल्गुन
0
Answer link
उत्तर:
मराठी महिन्यांची नावे व संख्या:
मराठी वर्षात १२ महिने असतात. त्यांची नावे खालीलप्रमाणे:
- चैत्र
- वैशाख
- ज्येष्ठ
- आषाढ
- श्रावण
- भाद्रपद
- आश्विन
- कार्तिक
- मार्गशीर्ष
- पौष
- माघ
- फाल्गुन