3 उत्तरे
3
answers
कडधान्य व तृणधान्य म्हणजे काय व फरक काय?
7
Answer link
कडधान्ये:-
कडधान्यामध्ये हरभरा, तूर, मुग, उडीद, वाटाणा, मसूर, कुळीथ, मटकी, चवळी, सोयाबीन, इत्यादी पिकांचा समावेश होतो.
भारतातील एकून कडधान्य उत्पादनामध्ये सर्वाधिक उत्पादन हरभ-याचे होते, त्या खालोखाल तूर, उडीद व मुगाचे होते. हरभ-याचे सर्वाधिक उत्पादन मध्यप्रदेशात, तुरीचे महाराष्ट्रात तर उडीदाचे आंध्रप्रदेशात होते.
तृणधान्य:-
तृणधान्य किंवा एकदल धान्ये ही अधिक प्रमाणात कर्बोदके असणारी पिके आहेत. यात प्रामुख्याने बाजरी, गहू, तांदूळ, ज्वारी, मका या पिकांचा समवेश होतो.
🙏धन्यवाद 🙏
कडधान्यामध्ये हरभरा, तूर, मुग, उडीद, वाटाणा, मसूर, कुळीथ, मटकी, चवळी, सोयाबीन, इत्यादी पिकांचा समावेश होतो.
भारतातील एकून कडधान्य उत्पादनामध्ये सर्वाधिक उत्पादन हरभ-याचे होते, त्या खालोखाल तूर, उडीद व मुगाचे होते. हरभ-याचे सर्वाधिक उत्पादन मध्यप्रदेशात, तुरीचे महाराष्ट्रात तर उडीदाचे आंध्रप्रदेशात होते.
तृणधान्य:-
तृणधान्य किंवा एकदल धान्ये ही अधिक प्रमाणात कर्बोदके असणारी पिके आहेत. यात प्रामुख्याने बाजरी, गहू, तांदूळ, ज्वारी, मका या पिकांचा समवेश होतो.
🙏धन्यवाद 🙏
4
Answer link
कडधान्यांना शेंगा येतात आणि त्यातल्या बिया द्विदल (dicot) प्रकारच्या असतात. म्हणजे त्या बियांचे दोन समान तुकडे करता येतात. कडधान्यांचं मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांच्या बियांमध्ये मोठ्या प्रमाणात प्रथिनं असतात. कडधान्यांना सोटमूळ असतं आणि त्याच्या बाजूला छोटी मुळं असतात.कडधान्ये (Legumes)
कडधान्यांना शेंगा येतात आणि त्यातल्या बिया द्विदल (dicot) प्रकारच्या असतात. म्हणजे त्या बियांचे दोन समान तुकडे करता येतात.
कडधान्यांची उदाहरणं: मूग, तूर, उडीद, हरभरा, सोयाबीन, वाटाणा, भुईमूग
कडधान्यांचं मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांच्या बियांमध्ये मोठ्या प्रमाणात प्रथिनं असतात.
कडधान्यांना सोटमूळ असतं आणि त्याच्या बाजूला छोटी मुळं असतात. या मुळांवर छोट्या छोट्या गाठी असतात. त्यांच्यामध्ये Azotabacter प्रकारचे जीवाणू राहतात. ते जीवाणू हवेतला नायट्रोजन जमिनीत आणतात.
कडधान्यांची पानं पसरट असतात. त्यात मधोमध एक शीर असते आणि त्याला दोन्ही बाजूंनी फाटे फुटतात.
तृणधान्ये
तृणधान्य म्हणजे "गवत" प्रकारातलं धान्य! त्यांना कणसं, ओंब्या, किंवा लोंब्या येतात. त्यातल्या बिया एकदल (monocot) म्हणजे अखंड असतात.
तृणधान्यांची उदाहरणं: गहू, तांदूळ, मका, ज्वारी, बाजरी, नाचणी
तृणधान्यांचं मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांच्या बियांमध्ये मोठ्या प्रमाणात कर्बोदकं असतात.
बरीचशी तृणधान्यं, त्यातूनही छोटे दाणे असलेली बाजरीसारखी "भरडधान्यं" (millets) खूप कमी पाण्यावर वाढतात आणि पौष्टिकही असतात!
तृणधान्यांना छोटी छोटी तंतुमुळं असतात.
तृणधान्यांची पानं लांबट असतात आणि त्यांच्यावर असलेल्या शिरा जवळपास समांतर असतात.
अधिक माहिती
तृणधान्य वाढायला नायट्रोजन लागतो. त्यासाठी शेतकरी यूरियासारखं रासायनिक खत वापरतात.
पण कडधान्यं तर हवेतला नायट्रोजन जमिनीत आणतात.
शेतात जर तृणधान्य आणि कडधान्य यांची एकाआड एक अशी लागवड केली तर कडधान्य नायट्रोजन पुरवेल आणि तृणधान्य ते वापरतील--यूरिया वापरावा लागणार नाही!
0
Answer link
कडधान्य (Legumes):
- कडधान्ये ही द्विदल वनस्पतींच्या शेंगांमध्ये वाढतात.
- उदाहरण: मसूर, वाटाणा, हरभरा, तूर, मूग, सोयाबीन, घेवडा.
- कडधान्ये प्रथिने (proteins) आणि फायबरचा (fiber) चांगला स्रोत आहेत.
- कडधान्ये जमिनीतील नायट्रोजनचे स्थिरीकरण (nitrogen fixation) करतात, त्यामुळे जमिनीची सुपीकता वाढते.
तृणधान्य (Cereals/Grains):
- तृणधान्ये एकदल वनस्पतींपासून मिळतात.
- उदाहरण: गहू, तांदूळ, ज्वारी, बाजरी, मका, नाचणी.
- तृणधान्ये कार्बोहायड्रेट्सचा (carbohydrates) मुख्य स्रोत आहेत.
- त्यात काही प्रमाणात प्रथिने, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे देखील असतात.
कडधान्य आणि तृणधान्य यातील मुख्य फरक:
- स्रोत: कडधान्ये द्विदल वनस्पतींपासून मिळतात, तर तृणधान्ये एकदल वनस्पतींपासून मिळतात.
- पोषक तत्वे: कडधान्ये प्रथिनांनी समृद्ध असतात, तर तृणधान्ये कार्बोहायड्रेट्सनी समृद्ध असतात.
- उपयोग: कडधान्ये डाळ म्हणून किंवा भाजीमध्ये वापरली जातात, तर तृणधान्ये भाकरी, पोळी, भात अशा स्वरूपात आहारात वापरली जातात.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
विकसपीडिया