लायब्ररी सायन्स डिप्लोमा (Library Science Diploma) हा ग्रंथालय आणि माहिती विज्ञान क्षेत्रातील एक शिक्षणक्रम आहे. या अभ्यासक्रमामध्ये विद्यार्थ्यांना ग्रंथालय व्यवस्थापन, वर्गीकरण, सूचीकरण, संदर्भ सेवा, माहिती तंत्रज्ञान आणि वाचक सेवा यांसारख्या विषयांचे ज्ञान दिले जाते.

अभ्यासक्रमाचा उद्देश:

• ग्रंथालय व्यवस्थापनाची मूलभूत तत्त्वे शिकवणे.
• पुस्तके आणि इतर साहित्य यांचे वर्गीकरण आणि सूचीकरण करण्याचे कौशल्य प्रदान करणे.
• वाचकांना आवश्यक माहिती आणि संदर्भ सेवा देण्यासाठी तयार करणे.
• ग्रंथालयांमध्ये माहिती तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर करण्यास सक्षम करणे.

प्रवेश पात्रता:

या अभ्यासक्रमासाठी साधारणपणे उमेदवार कोणत्याही शाखेतील बारावी उत्तीर्ण असावा लागतो. काही संस्था पदवीधरांना देखील प्रवेश देतात.

अभ्यासक्रम कालावधी:

या डिप्लोमाचा कालावधी साधारणपणे १ वर्ष असतो.

अभ्यासक्रमात शिकवले जाणारे विषय:

• ग्रंथालय व्यवस्थापनाची मूलतत्त्वे (Fundamentals of Library Management)
• वर्गीकरण आणि सूचीकरण (Classification and Cataloging)
• संदर्भ सेवा आणि माहिती स्रोत (Reference Service and Information Sources)
• माहिती तंत्रज्ञान आणि ग्रंथालय ऑटोमेशन (Information Technology and Library Automation)
• शैक्षणिक ग्रंथालय (Academic Library)
• सार्वजनिक ग्रंथालय (Public Library)

नोकरीच्या संधी:

लायब्ररी सायन्स डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर, उमेदवार खालील ठिकाणी नोकरी करू शकतात:

• शाळा आणि महाविद्यालयांमधील ग्रंथालय
• सार्वजनिक ग्रंथालय
• सरकारी आणि खाजगी संस्थांमधील ग्रंथालय
• संग्रहालय आणि अभिलेखागार
• माहिती केंद्रे

नोकरीची भूमिका:

• ग्रंथपाल (Librarian)
• सहाय्यक ग्रंथपाल (Assistant Librarian)
• कनिष्ठ ग्रंथपाल (Junior Librarian)
• डॉक्युमेंटेशन ऑफिसर (Documentation Officer)
• इंडेक्सर (Indexer)

अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त लिंक्स:

• MKCL लायब्ररी आणि माहिती विज्ञान कोर्स
• यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्र मुक्त विद्यापीठ