व्यवसाय मार्गदर्शन कायदा वकील न्यायव्यवस्था फरक सर्वोच्च न्यायालय

डिस्ट्रिक्ट वकील आणि सुप्रीम कोर्टाचा वकील यामध्ये काय फरक असतो आणि सुप्रीम कोर्टाचा वकील कसे बनावे लागते? एलएलबी करावे हे मला पण माहीत आहे, पण त्यापुढची प्रोसेस काय आहे?

2 उत्तरे
2 answers

डिस्ट्रिक्ट वकील आणि सुप्रीम कोर्टाचा वकील यामध्ये काय फरक असतो आणि सुप्रीम कोर्टाचा वकील कसे बनावे लागते? एलएलबी करावे हे मला पण माहीत आहे, पण त्यापुढची प्रोसेस काय आहे?

10

भारतीय संसदेने १९६२ रोजी केलेल्या वकिलांच्या कायद्यात सर्व प्रकारच्या कायदेशीर सेवा देणाऱ्या व्यक्तींच्या समूहाला बार या व्याख्येने एकत्र करून advocate असे नामांकन केले आहे. याच कायद्यानुसार देशपातळीवर एक स्वतंत्र वकील परिषद आणि प्रत्येक उच्च न्यायालयाचे कार्यक्षेत्र असलेल्या राज्याला प्रत्येकी एक वकील परिषदेची तरतूद केली आहे.
   भारतीय वकील परिषदेने (Indian Bar Council) केलेल्या नियमावलीनुसार वकिली व्यवसायाची तत्वे व विधी शिक्षणाचा दर्जा तयार करण्याच्या बाबींचा समावेश होतो. त्यात वकिलांची नोंदणी करून त्याचे नियमन करण्याची तरतूद आहे. या नियमावलीनुसार नोंदणी झालेला वकील भारतभर कोठेही वकिली करू शकतो. परंतु, सर्वोच्च न्यायालयात वकिली करण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालय नियम २०१३ मध्ये विशेष तरतुदी करण्यात आलेल्या आहेत. त्या तरतुदीनुसार सर्वोच्च न्यायालयात वकिली करणारांचे तीन प्रकारात वर्गीकरण केले आहे.

१) वरिष्ठ वकील (senior advocate)-
नियम २ नुसार वरिष्ठ वकील हे पदनाम तयार केले आहे. त्यानुसार सरन्यायाधीश किंवा इतर न्यायाधीश संबंधिताच्या संमतीनुसार त्याला वरिष्ठ वकील हे पदनाम देऊ शकतात. संबंधित वकिलाची योग्यता, त्याचे ज्ञान, दर्जा, अनुभव या बाबी विचारात घेतल्या जातात. उच्च न्यायालयातील सेवानिवृत्त न्यायाधीश देखील या पदनामासाठी पात्र असतात.

२) advocate on record- पूर्वी ७ वर्षे सर्वोच्च न्यायालयात वकिली केलेल्याला हे पदनाम दिले जात होते. परंतु, १९५९ च्या नियमावलीत दुरुती करून advocate on record ची परीक्षा सुरु करण्यात आली आहे. हे पदनाम असल्याशिवाय कुठल्याही वकिलाला सर्वोच्च न्यायालयात वकीलपत्र अथवा पक्षकाराच्या वतीने हजर होता येत नाही.

३) Advocate- Advocate act 1961 नुसार स्थापन केलेल्या कुठल्याही राज्य वकील परिषदेकडे नोंदणी केलेल्या विधी पदवीधारकास advocate असे संबोधले जाते. हा Advocate हा कुठल्याही न्यायालयात वकिली करू शकतो, परंतु सर्वोच्च न्यायालयात त्यांना पक्षकारांमार्फत हजर होता येत नाही किंवा म्हणणे मांडता येत नाही. मात्र advocate on record यांनी सूचना दिल्यास ते म्हणणे मांडू शकतात. ही सूचना सर्वोच्च न्यायालय नियमावली २०१३ मधील भाग चार, नियम १ (b) नुसार केली जाते.
उत्तर लिहिले · 8/9/2017
कर्म · 210095
0

तुम्ही जिल्हा वकील (District Advocate) आणि सर्वोच्च न्यायालयातील (Supreme Court Advocate) वकील यांच्यातील फरक आणि सुप्रीम कोर्टाचा वकील कसा बनायचा, याबद्दल विचारले आहे. तुमच्या प्रश्नांची उत्तरे खालीलप्रमाणे:

जिल्हा वकील (District Advocate):

  • हे वकील जिल्हा न्यायालय आणि सत्र न्यायालयात (District and Sessions Court) खटले लढतात.
  • ते फौजदारी (Criminal) आणि दिवाणी (Civil) दोन्ही प्रकारच्या खटल्यांमध्ये वकिली करू शकतात.
  • जिल्हा न्यायालयांमध्ये प्रॅक्टिस करण्यासाठी, बार कौन्सिल ऑफ इंडियाने (Bar Council of India) घेतलेली परीक्षा उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.

सर्वोच्च न्यायालयातील वकील (Advocate of Supreme Court):

  • हे वकील फक्त सर्वोच्च न्यायालयात खटले लढू शकतात.
  • सर्वोच्च न्यायालयात वकिली करण्यासाठी, ‘ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड’ (Advocate-on-Record - AOR) परीक्षा उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे.
  • त्यांच्याकडे सर्वोच्च न्यायालयात खटला दाखल करण्याचा आणि युक्तिवाद करण्याचा अधिकार असतो.

सुप्रीम कोर्टाचा वकील बनण्याची प्रक्रिया:

  1. एलएलबी (LLB) पदवी: कोणत्याही मान्यताप्राप्त विधी महाविद्यालयातून (Law College) एलएलबीची पदवी मिळवा.
  2. बार कौन्सिलमध्ये नोंदणी: एलएलबी झाल्यानंतर, बार कौन्सिल ऑफ इंडियामध्ये (Bar Council of India) वकील म्हणून नोंदणी करा.
  3. वकिलीचा अनुभव: सर्वोच्च न्यायालयात ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड (AOR) म्हणून नोंदणी करण्यासाठी, तुम्हाला किमान 4 वर्षांचा उच्च न्यायालय किंवा जिल्हा न्यायालय स्तरावरील वकिलीचा अनुभव असणे आवश्यक आहे.
  4. ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड (AOR) परीक्षा: सुप्रीम कोर्टात प्रॅक्टिस करण्यासाठी, तुम्हाला ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड (AOR) परीक्षा उत्तीर्ण होणे अनिवार्य आहे. ही परीक्षा सुप्रीम कोर्टातर्फे वर्षातून एकदा घेतली जाते.
  5. ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड (AOR) म्हणून नोंदणी: परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, तुम्ही सुप्रीम कोर्टात ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड (AOR) म्हणून नोंदणी करू शकता.

ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड (AOR) ची भूमिका:

  • ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्ड हे सर्वोच्च न्यायालयात खटला दाखल करू शकतात आणि युक्तिवाद करू शकतात.
  • ते आपल्या क्लायंटसाठी (Client) आवश्यक कागदपत्रे आणि याचिका तयार करतात.
  • कोर्टाच्या नियमांनुसार, ॲडव्होकेट-ऑन-रेकॉर्डशिवाय कोणताही वकील सर्वोच्च न्यायालयात स्वतंत्रपणे खटला दाखल करू शकत नाही.
उत्तर लिहिले · 16/3/2025
कर्म · 980

Related Questions

सर्वोच्च न्यायालया विषयी माहिती कलमासहित?
सुप्रीम कोर्टाच्या निर्णयावर अपील दाखल करता येते का किंवा त्या निर्णयावर पुनर्विचार याचिका दाखल करता येते का? आणि ती कुठे दाखल करायची?
सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश होण्यासाठी कोणती शैक्षणिक पात्रता लागते?