साखर उद्योग

सातारा जिल्ह्यातील कराड तालुका..ऊस लागण नियोजन आणि ऊस तोडणी लवकर व्हावी म्हणून गळीतास ऊस दुसरीकडे...

div > div > p b विषय: ऊस उत्पादक सभासद आणि बिगर सभासदांनी ऊस नोंदणी कोठे करावी?/b/p p महाराष्ट्र राज्यात, सहकारी आणि खाजगी साखर कारखाने एकाच परिसरात सुरू झाल्यास, ऊस उत्पादक सभासद आणि बिगर सभासदांना ऊस नोंदणी कुठे करावी, याबाबत काही कायदेशीर तरतुदी व नियम आहेत. त्या खालीलप्रमाणे:/p ol li bसभासदांसाठी नियम:/b p सहकारी साखर कारखान्याचे सभासद असल्यास, त्यांनी प्रथम आपल्या संस्थेशी बांधिलकी जपणे अपेक्षित आहे. सहकार कायद्यानुसार, सभासदांनी बहुतांश ऊस आपल्या सहकारी साखर कारखान्याला देणे अपेक्षित असते. तथापि, काही अपवाद खालीलप्रमाणे:/p ul li पुरेसा गाळप क्षमता नसल्यास किंवा इतर काही अडचणी असल्यास, सभासद इतर कारखान्यांमध्ये ऊस देऊ शकतात. licar डी-बँडिंग (De-banding) धोरणानुसार, सभासद आपला ऊस कोणत्याही कारखान्यात देऊ शकतात, परंतु आपल्या सहकारी संस्थेशी विचार विनिमय करणे आवश्यक आहे. /ul /li li bबिगर सभासदांसाठी नियम:/b p बिगर सभासद कोणत्याही कारखान्यात ऊस नोंदणी करू शकतात. त्यांना कोणताही कायदेशीर अडथळा नाही. ते खाजगी अथवा सहकारी, कोणत्याही कारखान्यात ऊस देण्यास स्वतंत्र आहेत./p /li li bकायदेशीर बाजू:/b p महाराष्ट्र सहकार कायदा (Maharashtra Cooperative Societies Act) आणि ऊस नियंत्रण आदेश (Sugarcane Control Order) यानुसार, ऊस उत्पादकांच्या हक्कांचे संरक्षण केले जाते. ऊस उत्पादकांना आपला ऊस कोणत्याही कारखान्यात देण्याचा अधिकार आहे, परंतु काही नियम व शर्तींचे पालन करणे आवश्यक आहे./p /li li bनोदणी प्रक्रिया:/b p ऊस नोंदणी करताना, शेतकऱ्यांनी खालील गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे:/p ul li कारखान्याची ऊस खरेदी धोरण (Sugarcane Purchase Policy)./li li ऊस तोडणी आणि वाहतूक नियम (Harvesting and Transportation Rules)./li li पेमेंटची वेळ आणि पद्धत (Payment Terms and Methods)./li /ul /li /ol p bनिष्कर्ष:/b ऊस उत्पादक सभासद आणि बिगर सभासद दोघांनाही त्यांची सोयीनुसार ऊस नोंदणी करण्याचा अधिकार आहे. सभासदांनी आपल्या सहकारी संस्थेशी समन्वय साधून निर्णय घेणे उचित राहील. /p p bअस्वीकरण (Disclaimer):/b ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे आणि कायदेशीर सल्ला नाही. अधिक माहितीसाठी आणि विशिष्ट प्रकरणांसाठी तज्ञांचा सल्ला घ्यावा./p /div> /div>

div >

सहकारी साखर कारखानदारीने (Cooperative Sugar Factories) गाळप क्षमतेपेक्षा (Crushing Capacity) किमान ३०% अधिक गाळप धोरण (Crushing Policy) राबवावे की नाही, हे अनेक घटकांवर अवलंबून असते. या दृष्टीने विचार करण्यासाठी काही मुद्दे खालीलप्रमाणे:

1. ३०% अधिक गाळपाचे फायदे:
   • उत्पादन खर्च घटतो: क्षमतेपेक्षा जास्त गाळप झाल्यास प्रति टन साखर उत्पादन खर्च कमी होऊ शकतो.
   • अधिक नफा: जास्त उत्पादन झाल्यास कारखान्याला अधिक नफा मिळू शकतो.
   • शेतकऱ्यांना लाभ: वेळेवर ऊस गाळप झाल्यास शेतकऱ्यांना त्यांचे पैसे लवकर मिळतात आणि ऊसाचे नुकसान टळते.
2. ३०% अधिक गाळपाचे तोटे:
   • यंत्रसामग्रीवर ताण: क्षमतेपेक्षा जास्त गाळप केल्यास कारखान्यातील यंत्रसामग्रीवर (Machinery) जास्त ताण येतो आणि ती लवकर खराब होऊ शकते.
   • देखभाल खर्च वाढतो: यंत्रसामग्री वारंवार खराब झाल्यास देखभाल खर्च वाढतो.
   • साखरेच्या गुणवत्तेवर परिणाम: घाईगडबडीत गाळप केल्यास साखरेच्या गुणवत्तेवर (Sugar Quality) परिणाम होऊ शकतो.
3. वेळेत गाळप करण्याचे फायदे:
   • उसाच्या वजनात घट टळते: वेळेत गाळप झाल्यास उसाच्या वजनात घट होत नाही, त्यामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान टळते.
   • उत्पादकता वाढते: वेळेवर तोडणी आणि गाळप झाल्यास उसाची उत्पादकता (Productivity) चांगली राहते.
   • शेतकऱ्यांचा विश्वास: वेळेवर गाळप झाल्यास शेतकऱ्यांचा कारखान्यावर विश्वास वाढतो.
4. धोरण निश्चित करताना विचारात घ्यावयाच्या गोष्टी:
   • कारखान्याची क्षमता: कारखान्याची सध्याची गाळप क्षमता आणि यंत्रसामग्रीची स्थिती काय आहे, हे तपासावे.
   • ऊस उपलब्धता: कारखान्याला पुरेसा ऊस उपलब्ध आहे का, याची खात्री करावी.
   • शेतकऱ्यांशी चर्चा: शेतकऱ्यांशी चर्चा करून त्यांची मते जाणून घ्यावीत.
   • तज्ञांचा सल्ला: साखर उद्योग तज्ञांचा (Sugar Industry Experts) सल्ला घ्यावा.

त्यामुळे, सहकारी साखर कारखान्यांनी ३०% अधिक गाळप धोरण राबवण्यापूर्वी आणि ऊस गळीत वेळेत करण्याबाबत धोरण ठेवण्यापूर्वी या सर्व गोष्टींचा विचार करणे आवश्यक आहे.