श्वसन आरोग्य
0
Answer link
ऑक्सिजनची पातळी कमी झाल्यास ऑक्सिजन वाढवण्यासाठी काही उपाय खालीलप्रमाणे आहेत:
Disclaimer: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे. कृपया डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
1. डॉक्टरांचा सल्ला:
ऑक्सिजनची पातळी कमी झाल्यास सर्वप्रथम डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. ते तुमच्या स्थितीनुसार योग्य उपचार आणि मार्गदर्शन करू शकतील.
2. योग्य स्थितीत झोपणे:
पोटावर झोपल्याने फुफ्फुसांना अधिक जागा मिळते आणि श्वास घेणे सोपे होते.
3. श्वासोच्छ्वास व्यायाम:
a. दीर्घ श्वास घेणे: नाकाने हळू हळू श्वास घ्या आणि तोंडाने सोडा.
b. ओठ दाबून श्वास घेणे: ओठ किंचित दाबून हळू हळू श्वास सोडा.
4. पुरेसा आराम:
शरीराला पुरेसा आराम देणे आवश्यक आहे. जास्त हालचाल करणे टाळा.
5. पाणी पिणे:
पुरेसे पाणी प्यायल्याने शरीर हायड्रेटेड राहते आणि ऑक्सिजनची पातळी सुधारण्यास मदत होते.
6. धूर आणि प्रदूषण टाळा:
धूर आणि प्रदूषित वातावरणापासून दूर राहा. यामुळे फुफ्फुसांवर ताण येत नाही.
7. संतुलित आहार:
पोषक तत्वांनी युक्त आहार घ्या. ताज्या भाज्या आणि फळांचा आहारात समावेश करा.
8. ऑक्सिजन थेरपी:
डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार ऑक्सिजन थेरपी घरी घ्यावी लागू शकते.
9. नियमित तपासणी:
नियमितपणे ऑक्सिजन पातळी तपासा आणि डॉक्टरांना अपडेट देत राहा.
0
Answer link
ऑक्सिजनची पातळी वाढवण्यासाठी काही उपाय खालीलप्रमाणे आहेत:
- श्वासोच्छ्वास व्यायाम: दीर्घ श्वास घेणे आणि हळू हळू सोडणे, ज्यामुळे फुफ्फुसांची क्षमता वाढते आणि ऑक्सिजनची पातळी सुधारते.
- पोटावर झोपणे: पोटावर झोपल्याने फुफ्फुसांवरचा दाब कमी होतो आणि श्वास घेणे सोपे होते.
- पुरेसा व्यायाम: नियमित व्यायाम केल्याने हृदय व फुफ्फुसे मजबूत होतात, ज्यामुळे ऑक्सिजनचा पुरवठा चांगला होतो.
- संतुलित आहार: आहारात लोहयुक्त पदार्थांचा समावेश करा, ज्यामुळे हिमोग्लोबिन वाढते आणि ऑक्सिजनची पातळी सुधारते.
- पाणी पिणे: पुरेसे पाणी प्यायल्याने शरीरातील ऑक्सिजनचा प्रवाह सुधारतो.
- ध्रुमपान टाळा: ध्रुमपानामुळे फुफ्फुसांची क्षमता कमी होते आणि ऑक्सिजनची पातळी घटते.
- प्रदूषण टाळा: प्रदूषणामुळे श्वास घेणे कठीण होते, त्यामुळे प्रदूषण टाळण्याचा प्रयत्न करा.
- डॉक्टरांचा सल्ला: जर ऑक्सिजनची पातळी खूपच कमी असेल, तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
टीप: हा सल्ला केवळ सामान्य माहितीसाठी आहे आणि वैद्यकीय सल्ला म्हणून याचा वापर करू नये.
0
Answer link
ऑक्सिजन लेवल वाढवण्यासाठी आरोग्य मंत्रालयाने दिला प्रोनिंग करण्याचा सल्ला, प्रोनिंगची पद्धत व लाभ काय?
जेव्हा शरीरातील ऑक्सिजनची पातळी 94 च्या खाली येईल तेव्हा कोरोनाच्या रूग्णांनी घरात विलगीकरणात राहून प्रोनिंग केली पाहिजे. प्रोनिंगची ही स्थिती वेंटिलेशनमध्ये सुधार करून रुग्णाचा जीव देखील वाचवू शकते. असं आम्ही नाही तर जागतिक आरोग्य मंत्रालय म्हणतंय, पण का?
केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने म्हटले आहे की कोविड -१९ चे रूग्ण जे होम आइसोलेशनमध्ये आहेत त्यांना श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो. देशातील करोना व्हायरसच्या रुग्णांची संख्या दिवसेंदिवस झपाट्याने वाढत चालली आहे त्यामुळे देशातील सर्वच रुग्णालये तणावाखाली आहेत. या कारणास्तव ऑक्सिजनची पातळी कमी झाल्यास डॉक्टरांनी स्वत: लक्ष देण्याचा सल्ला दिला आहे. मंत्रालयाने जारी केलेल्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार, जर रुग्णाला श्वास घेण्यास त्रास होत असेल तर तो प्रोनिंग पद्धत ट्राय करू शकतो. होम आइसोलेशनमध्ये (home isolation) राहणा-या रुग्णांसाठी प्रोनिंग खूपच उपयुक्त आहे. यामुळे आयसीयूमध्ये राहणा-या रूग्णांमध्ये चांगले रिझल्ट्स दिसून आले आहेत.
कोरोनाच्या दुसर्‍या लाटेमुळे परिस्थिती अनियंत्रित झाली आहे. देशभरातील रुग्णालयांमध्ये ऑक्सिजनवरून गोंधळाचं वातावरण सुरू आहे. करोनाच्या रूग्णांना ऑक्सिजनची आवश्यकता आहे पण ऑक्सिजन अभावी दररोज कितीतरी रुग्ण दगावत आहेत. ज्या रुग्णांना श्वास घेण्यास त्रास होत आहे आणि जे रुग्ण घरीच राहून उपचार घेत आहेत त्यांच्यासाठी आरोग्य मंत्रालयाने प्रोनिंगच्या विविध पद्धती सुचवल्या आहेत. वास्तविकता प्रोनिंग कोरोना रूग्णांसाठी एक चांगली पद्धत आहे. होम आइसोलेशनमध्ये राहून रुग्णाने हे केले तर तो शरीरातील ऑक्सिजनची पातळी सुधारू शकतो. चला तर जाणून घेऊया आरोग्य मंत्रालयाने सुचवलेला हा उपाय प्रोनिंग म्हणजे नेमकं काय आहे आणि ते कसे करावं?
प्रोनिंग म्हणजे काय?
प्रोनिंगची ही पोझिशन श्वासोच्छवास घेण्यास आरामदायक आणि ऑक्सिकरण सुधारण्यासाठी वैद्यकीयदृष्ट्या सिद्ध अशी आहे. यात रूग्णाला पोटावर झोपवले जाते. ही प्रक्रिया 30 मिनिटे ते दोन तासांची असते. असे केल्याने फुफ्फुसांमधील ब्लड सर्क्युलेशन चांगल्या पद्धतीने होते, ज्यामुळे ऑक्सिजन फुफ्फुसांमध्ये सहजपणे पोहोचतो आणि फुफ्फुसे चांगले कार्य करण्यास सुरूवात करतात. ऑक्सिजनेशनमध्ये 80% पर्यंत ही प्रक्रिया यशस्वी मानली गेली आहे. तज्ञांच्या मते, रूग्णाला श्वास घेण्यास त्रास होऊ लागताच रुग्णालयात धावण्याऐवजी ही प्रक्रिया योग्य वेळेत केली पाहिजे. प्रोनिंग स्थिती आणखी बिकट होण्यापासून बचाव करू शकते.
प्रोनिंग करण्याची योग्य पद्धत
प्रोनिंगसाठी सुमारे चार ते पाच उशांची आवश्यकता असते
सर्वप्रथम पलंगावर नेऊन रुग्णाला पोटावर झोपवा
पुढच्या बाजूला गळ्याखाली एक उशी ठेवा
पुढे, एक किंवा दोन उशा समान स्थितीत मान, छाती व पोटाखाली ठेवा
उर्वरित दोन उशा पायाच्या पंजाखाली दाबून ठेऊ शकता
लक्षात ठेवा की या काळात करोना रुग्णाने दीर्घ व लांब श्वास घेत राहिलं पाहिजे
सुमारे 30 मिनिटे ते दोन तासांपर्यंत या स्थितीत राहिल्यास रुग्णाला खूप आराम मिळतो. पण लक्षात ठेवा की 30 मिनिटे ते दोन तासांदरम्यान रुग्णाची पोझिशन बदलणे आवश्यक आहे. यावेळी रुग्णाला उजव्या किंवा डाव्या बाजूला वळून झोपायला लावू शकता.
प्रोनिंग करताना घ्या या गोष्टींची काळजी
खाल्ल्यानंतर लगेचच प्रोनिंग करणं कटाक्षाने टाळा
आपण हे दररोज विविध चक्रांत 16 तास करू शकता. यामुळे खूप आराम मिळेल
ही प्रक्रिया करत असताना जखमा आणि मार लागलेला असल्यास लक्ष द्या
दबाव क्षेत्र बदलण्यासाठी आणि त्यांना आराम देण्यासाठी उशा अॅडजस्ट करा
प्रोनिंग कधी करू नये?
महिलांनी गरोदरपणात प्रोनिंग करणं टाळलं पाहिजे
गंभीर कार्निक हार्ट स्थितीत प्रोनिंग करू नये
जर पाठीच्या मणक्याशी संबंधित कोणतीही समस्या असेल किंवा पेल्विक फ्रॅक्चर असेल असेल तर प्रोनिंगचे दुष्परिणाम दिसू शकतात
जेवणानंतर ताबडतोब प्रोनिंग प्रक्रिया करणं टाळा
संतुलित आहार हाच ठोस उपाय! शरीर निरोगी ठेवण्यासाठी 'या' सोप्या गोष्टी ठेवा लक्षात ठेवा.
नियमित व्यायाम केल्यास तसंच आहारा पौष्टिक पदार्थांचा समावेश केल्यास आरोग्य निरोगी राहण्यास मदत मिळते. यासाठी आपण आहारतज्ज्ञ तसंच जिम ट्रेनरचा सल्ल्यानुसार काही नियमांचं काटेकोरपणे पालन करणं आवश्यक आहे.
- आहारात फळे व भाज्यांचा समावेश करा
- जास्तीत जास्त पाणी प्या
- जंक फूड वर्ज्य करा
- नियमित व्यायाम करा
कोरोना महामारीमुळे सध्या काळ अनेक आव्हानांनी भरलेला आहे. सर्वसामान्यांमध्ये चिंतेचं वातावरण आहे. राज्यात कडक निर्बंध लागू करण्यात आल्याने बरेच नोकरदार घरातून काम करत आहेत. त्यात उन्हाळा सुरू झाल्यामुळे उष्णतेचे आजार वाढण्याचा धोका देखील निर्माण झाला आहे. परंतु, यामुळे घाबरून जाण्याची अजिबात आवश्यकता नाही.
कोरोना काळात आहारात करण्यामागे दोन गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहेत. एकतर रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी सकस आहाराची आवश्यकता आहे. परंतु त्याहीपेक्षा महत्त्वाचे कारण म्हणजे लोकांची बदललेली जीवनशैली. लॉकडाउनमुळे लोकांच्या हालचालींवर बंधनं आली आहेत. सकाळचा व्यायाम, रोजचं जॉगिंग बंद झालं आहे. वर्क फ्रॉम होममुळे घरात एकाच जागेवर बसून कामे होत आहेत. त्यातून विरंगुळा म्हणून टीव्ही पाहणे, पुस्तके वाचणे, मोबाइलवर चॅट करणं, म्हणजे पुन्हा बैठी कांच होत आहेत. अशावेळी वजन वाढणे, थोडीशी हालचाल केली तर लगेच दम लागणं अशा समस्यांपासून मुक्ती हवी असल्यास आहारात बदल आवश्यक आहे
आहारात फळं आणि भाज्यांचा भरपूर समावेश करावा. तसंच धान्ययुक्त पदार्थ खाण्यावर भर द्यावा. मका, गहू, ज्वारी, बाजरी तसंच हातसडीच्या तांदळात फायबर असल्यामुळे चांगल्या पचनप्रक्रियेसाठी हे पदार्थ उपयुक्त ठरतात.
आहारातील साखर आणि मीठाचं प्रमाण कमी करावे. मीठाचं प्रमाण साधारण पाच ग्रॅम प्रतिदिन म्हणजे साधारण एक चमचा प्रतिदिन इतकं असावं. मिठाई, कोल्ड ड्रिंक्स, फळांचे रेडिमेड रस, एनर्जी ड्रिंक्स शक्यतो टाळावीत. त्याऐवजी फळे खावीत.
जंक फूड, बाहेरचे खाद्यपदार्थ, तेलकट, तुपकट पदार्थ खाऊ नयेत. यामुळे रोगप्रतिकारकशक्तीवर परिणाम होऊ शकतो. शक्यतो घरात तयार केलेल ताज्या अन्नाचं सेवन करावं.
नियमित पाणी प्यावे. शरीर निरोगी ठेवण्यासाठी पाण्याचे योग्य प्रमाण राखणं फार आवश्यक आहे. त्यामुळे जस वेळ मिळेल तरं पाणी नियमितपणे प्यावे. शक्यतो साखरयुक्त किंवा प्रक्रिया केलेले पाणी पिऊ नये. पाणी उकळून पिणं सर्वात उत्तम.
'क' आणि 'ड' जीवनसत्त्वासाठी आहारामध्ये फळांचा समावेश करावा. यामुळे शरीरातील रक्ताभिसरण क्रिया योग्यरित्या होईल आणि रोगप्रतिकारकशक्ती वाढेल.
सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे धूम्रपान आणि मद्यपान पूर्णपणे बंद करावं.
नियमित व्यायाम आवश्यक
संतुलित आहाराबरोबर नियमित व्यायामदेखील चांगल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी आवश्य आहे. लॉकडाउनमुळे घराबाहेर पडणं शक्य नसल्याने घरच्या घरी व्यायाम करावा. ट्रेडमिल किंवा एक्सरसाइज सायकलवरही व्यायाम करता येतो.सर्वात उत्तम आणि कमी खर्चिक पर्याय म्हणजे दोरीवरच्या उड्या. सूर्यनमस्कार हाही एक सोपा आणि घरच्या घरी करता येण्याजोगा पारंपरिक व्यायाम आहे. याशिवाय पीटीचे व्यायाम, सांधे व हातपाय हलवण्याचे व्यायाम तसंच योगासनांमध्ये प्राणायाम, भस्त्रिका, कपालभातीचा सराव केल्यास श्वसनसंस्था निरोगी राहण्यास मदत मिळते आणि कोरोनाशी लढण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतेय
0
Answer link
कफ बाहेर काढल्यावर घशात होणाऱ्या त्रासावर काही उपाय:
- गरम पाणी आणि मीठ: गरम पाण्यात थोडे मीठ टाकून त्याने गुळण्या करा. मिठाच्या पाण्याने घसा स्वच्छ होतो आणि आराम मिळतो.
- मध: मध घशासाठी खूप गुणकारी आहे. मधामध्ये अँटी-बॅक्टेरियल गुणधर्म असतात, ज्यामुळे घसादुखी कमी होते. एक चमचा मध दिवसातून दोन-तीन वेळा घ्या.
- आ steam घेणे: गरम पाण्याची वाफ घेतल्याने घशाला आराम मिळतो आणि श्वास घेणे सोपे होते.
- चहा: आले किंवा लिंबू टाकून चहा प्यायल्याने घशाला आराम मिळतो.
- पुरेशी विश्रांती: तुमच्या शरीराला पुरेशी विश्रांती द्या.
- डॉक्टरांचा सल्ला: जर घशातील समस्या गंभीर असेल, तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
हे उपाय सामान्य घसादुखीसाठी आहेत. गंभीर समस्या असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
0
Answer link
मला माफ करा, मी वैद्यकीय सल्ला देण्यासाठी योग्य नाही. घशात कफ सोबत रक्तासारखा रंग येणे हे गंभीर समस्येचे लक्षण असू शकते.
या स्थितीत खालील उपाय करणे आवश्यक आहे:
- डॉक्टरांचा सल्ला: त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. ते तपासणी करून योग्य निदान करू शकतील आणि योग्य उपचार सुरू करतील.
- स्वत:हून उपचार टाळा: डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय कोणतेही औषधोपचार किंवा घरगुती उपाय करू नका.
- धूम्रपान टाळा: जर तुम्ही धूम्रपान करत असाल, तर ते त्वरित थांबवा.
- पुरेशी विश्रांती घ्या: शरीराला आराम देणे आवश्यक आहे.
- गरम पाणी प्या: गरम पाणी प्यायल्याने घशाला आराम मिळतो.
घशात कफ आणि रक्त येण्याची काही संभाव्य कारणे:
- bronchitis (ब्राँकायटिस)
- pneumonia (न्यूमोनिया)
- क्षयरोग (Tuberculosis)
- घशाचा कर्करोग (Throat cancer)
टीप: ही माहिती केवळ सामान्य ज्ञानासाठी आहे आणि वैद्यकीय सल्ल्याचा पर्याय नाही.
2
Answer link
कफ झाल्याने खोकून हैराण झालात? जाणून घ्या कफ काढण्याचे सोपे घरगुती उपाय!
शरीरात कफ तयार होणं ही एक सामान्य स्थिती आहे. जर शरीरात कफ तयार होत नसेल तर स्थिती गंभीर होऊ शकते. पण एखाद्या आजाराच्या स्थितीत कफ घट्ट होतो आणि रंगातही बदल होतो. तसेच शरीरात कफ अधिक प्रमाणात तयार होऊ लागतो. अनेकदा कफच्या समस्येकडे आजाराच्या दृष्टीने पाहिलं जातं. कफ जर जास्त तयार होत असेल तर ही फुप्फुसांसंबंधी समस्या असेलच असं नाही. पण जास्त कफ झाला तर तो काढण्यासाठी काही घरगुती उपाय अधिक फायदेशीर ठरू शकतात.
आल्याच्या मदतीने काढा कफ - आल्याचा वापर तुम्ही कफची समस्या दूर करण्यासाठी करू शकता. यात अॅंटी-इंफ्लामेटरी प्रॉपर्टी असते. याने मळमळ आणि वेदनेचीही समस्या होऊ शकते. काही रिसर्चमधून समोर आलं आहे की, आल्यामधील अॅंटी-इंफ्लामेटरी तत्वमुळे एअरवेज मेंबरेनमध्ये आराम मिळतो. ज्यामुळे कफची समस्या कमी होते. कफची समस्या असेल तर आल्याचा चहा सुद्धा फायदेशीर ठरतो. एक कप गरम पाण्यात २० ते ४० ग्रॅम आलं बारीक करून टाकून चहा तयार करा. सोबतच लिंबाचा रस आणि मधही मिश्रित करू शकता.
इतर पेय-पदार्थ - जर तुम्हाला कफ आणि खोकल्याची समस्या असेल तर तरल पदार्थांचं सेवन करताना काळजी घ्यावी. रिसर्चमधून समोर आले आहे की, रूम टेम्प्रेचरमध्ये तरल पदार्थ सेवन केल्याने कफ आणि खोकल्याची समस्या कमी होऊ शकते. ज्या लोकांना फ्लूची समस्या असेल त्यांनी तरल पदार्थ हलके गरम करून खावेत. सोबतच पेयांमध्ये हर्बल चहा, ब्लॅक टी, गरम पाणी आणि गरम फ्रूट ज्यूसचा समावेश कफ काढण्याचा उपाय स्टीम - कोरडा कफ असेल तर अधिक प्रमाणा म्युकस तयार होतो. अशात कफपासून सुटका मिळवायची असेल तर स्टीम घेणं चांगलं ठरू शकतं. स्टीम घेतल्यानंतर डिहायड्रेशनपासून बचाव करण्यासाठी एक ग्लास पाणी प्यावे. एका भांड्यातील पाण्यात हर्ब किंवा एसेंशिअल ऑइल जसे की, नीलगिरी किंवा रोजमेरी ऑइलचे काही थेंब टाकावे. स्टीम घेताना काही सेकंदाचा ब्रेकही घ्यावा नाही तर स्कीन बर्नची समस्या होऊ शकते.
मधाचा वापर - कफ काढण्यासाठी तुम्ही मधाचा देखील वापर करू शकता. एका रिसर्चनुसार, औषधांपेक्षा मध अधिक प्रभावी ठरतं. यासाठी दोन चमचे मध हर्बल टी किंवा गरम पाण्यातून घ्या. मधात अॅंटी-बायोटिक गुण असतात. याने घशाला आराम मिळतो. सोबतच लिंबाचा रस घशाची खवखव कमी करण्यास मदत करतो.
पेपरमिंटचा वापर - कफ दूर करण्यासाठी तुम्ही पेपरमिंटचा देखील वापर करू शकता. पेपरमिंटची पाने म्हणजे पुदीन्याची पाने आपल्या हीलिंग तत्वांसाठी प्रसिद्ध आहेत. यातील मेंथॉल घशाची खवखव कमी करतं आणि याने कफ निघण्यास मदत होते. याने म्युकस ब्रेकडाउन करण्याचं काम होतं. तुम्हाला हवं तर तुम्ही पेपरमिंटचा वापर तुम्ही चहासाठीही करू शकता किंवा वेपर स्टीम बाथच्या रूपातही करू शकता.
हळदीचा वापर - हळदीमध्ये कर्क्यूमिन तत्व असतं. तसेच यात अॅंटी-इंफ्लोमेटरी तत्वही असता. कोरडा खोकला दूर करण्यासाठी हळद फायदेशीर ठरते. आयुर्वेदातही हळदीचं महत्व सांगितलं आहे. हळदीसोबत काळे मिरे सेवन केले तर कफची समस्या दूर होते. चहातही याचा वापर करू शकता.
7 ओव्याचा वापर - कफ काढण्यासाठी ओव्याच्या पानांचा वापरही फायदेशीर ठरतो. यात थाइम हे तत्व असतं. एका रिसर्चमधून समोर आले आहे की, ओव्याच्या पानांचा रस सेवन केल्यास कफ दूर होतो आणि घशाला आराम मिळतो. ओव्याच्या पानांमध्ये फ्लेवोनोइड्स नावाचं तत्व असतं ज्याने घशाच्या मांसपेशींना आराम मिळतो. तसेच खोकलून खोकलू आलेलीसुजही कमी होते.
मीठ आणि पाणी - कफाची समस्या दूर करण्यासाठी तुम्ही कोमट पाण्याचा आणि मिठाचा वापर करू शकता. हा सर्वात सोपा उपाय आहे. कोमट पाण्यात मीठ टाकून गुरळा करावा. पण हा उपाय वयस्कांनी करावा. सहा वर्षांपेक्षा लहान मुलांना या पाण्याने गुरळा करू देऊ नका.
या गोष्टींचीही घ्या काळजी - खोकला किंवा कफची समस्या काही लोकांना एका विशिष्ट्य वातावरणातच होते. अशात त्या त्या वेळी योग्य ती काळजी घेतली गेली तर ही समस्या होणार नाही. जास्तीत जास्त लोकांना ऑक्टोबरमध्ये कफची समस्या होते. त्यामुळे त्यादरम्यान विशेष काळजी घ्यावी.