कीबोर्डची रचना (Keyboard Structure) ही टायपिंग आणि संगणकाशी संवाद साधण्यासाठी विविध प्रकारच्या बटणांची (keys) व्यवस्थित मांडणी असते. साधारणपणे, कीबोर्डला खालील मुख्य विभागांमध्ये विभागले जाते:

• अल्फा-न्यूमेरिक विभाग (Alphanumeric Section):

  हा कीबोर्डचा मुख्य भाग असतो, जिथे अक्षरे (A-Z), संख्या (0-9) आणि काही विशेष चिन्हे (!, @, #, $, %, ^, &, *, (, ) इ.) असतात. या विभागातील कीज QWERTY लेआउटनुसार मांडलेल्या असतात, जे सर्वात सामान्य आणि मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाणारे लेआउट आहे.

• फंक्शन कीज (Function Keys):

  या कीबोर्डच्या सर्वात वरच्या रांगेत F1 ते F12 पर्यंतच्या कीज असतात. प्रत्येक फंक्शन कीचे संगणक प्रोग्राममध्ये विशिष्ट कार्य असते, जे वापरल्या जाणाऱ्या ॲप्लिकेशननुसार बदलते (उदा. F1 बहुतेकदा मदत (Help) उघडण्यासाठी वापरले जाते).

• कर्सर कंट्रोल कीज (Cursor Control Keys / Navigation Keys):

  या कीजमध्ये कर्सरला स्क्रीनवर वर, खाली, डावीकडे किंवा उजवीकडे हलवण्यासाठी बाण (Arrow) कीज असतात. याव्यतिरिक्त, यात Home (ओळीच्या सुरुवातीला जाण्यासाठी), End (ओळीच्या शेवटी जाण्यासाठी), Page Up (एक पान वर जाण्यासाठी), Page Down (एक पान खाली जाण्यासाठी), Insert (अक्षर घालण्यासाठी) आणि Delete (अक्षर मिटवण्यासाठी) या कीजचा समावेश असतो.

• न्यूमेरिक कीपॅड (Numeric Keypad):

  हा कीबोर्डच्या उजव्या बाजूला असलेला एक वेगळा विभाग असतो, ज्यामध्ये संख्या (0-9), गणितीय क्रियांची चिन्हे (+, -, *, /) आणि Enter की असते. हा विभाग विशेषतः संख्यात्मक डेटा जलदपणे प्रविष्ट करण्यासाठी उपयुक्त असतो. Num Lock की वापरून तो चालू किंवा बंद केला जाऊ शकतो.

• स्पेशल पर्पज कीज (Special Purpose Keys):

  यामध्ये काही विशेष कार्ये करणाऱ्या कीजचा समावेश असतो:

  • Shift, Ctrl (Control), Alt (Alternate): या कीज इतर कीजसोबत दाबल्यास त्यांचे कार्य बदलतात (कॉम्बिनेशन कीज).
  • Enter: कमांड कार्यान्वित करण्यासाठी किंवा नवीन ओळ सुरू करण्यासाठी.
  • Spacebar: अक्षरांमध्ये जागा (space) देण्यासाठी.
  • Backspace: कर्सरच्या डावीकडील अक्षर मिटवण्यासाठी.
  • Tab: कर्सरला विशिष्ट अंतरावर पुढे सरकवण्यासाठी किंवा विविध फील्ड्समध्ये जाण्यासाठी.
  • Esc (Escape): चालू असलेली प्रक्रिया रद्द करण्यासाठी किंवा मेनू बंद करण्यासाठी.
  • Windows Key: विंडोज स्टार्ट मेनू उघडण्यासाठी.
  • Menu Key: उजव्या क्लिक मेनूप्रमाणे कार्य करण्यासाठी.

प्रत्येक कीबोर्डची रचना थोडीफार वेगळी असू शकते, परंतु वरील मुख्य विभाग बहुतेक सर्व मानक कीबोर्डमध्ये आढळतात.