कीबोर्ड

कीबोर्डची रचना (Keyboard Structure) ही टायपिंग आणि संगणकाशी संवाद साधण्यासाठी विविध प्रकारच्या बटणांची (keys) व्यवस्थित मांडणी असते. साधारणपणे, कीबोर्डला खालील मुख्य विभागांमध्ये विभागले जाते:

• अल्फा-न्यूमेरिक विभाग (Alphanumeric Section):

  हा कीबोर्डचा मुख्य भाग असतो, जिथे अक्षरे (A-Z), संख्या (0-9) आणि काही विशेष चिन्हे (!, @, #, $, %, ^, &, *, (, ) इ.) असतात. या विभागातील कीज QWERTY लेआउटनुसार मांडलेल्या असतात, जे सर्वात सामान्य आणि मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाणारे लेआउट आहे.

• फंक्शन कीज (Function Keys):

  या कीबोर्डच्या सर्वात वरच्या रांगेत F1 ते F12 पर्यंतच्या कीज असतात. प्रत्येक फंक्शन कीचे संगणक प्रोग्राममध्ये विशिष्ट कार्य असते, जे वापरल्या जाणाऱ्या ॲप्लिकेशननुसार बदलते (उदा. F1 बहुतेकदा मदत (Help) उघडण्यासाठी वापरले जाते).

• कर्सर कंट्रोल कीज (Cursor Control Keys / Navigation Keys):

  या कीजमध्ये कर्सरला स्क्रीनवर वर, खाली, डावीकडे किंवा उजवीकडे हलवण्यासाठी बाण (Arrow) कीज असतात. याव्यतिरिक्त, यात Home (ओळीच्या सुरुवातीला जाण्यासाठी), End (ओळीच्या शेवटी जाण्यासाठी), Page Up (एक पान वर जाण्यासाठी), Page Down (एक पान खाली जाण्यासाठी), Insert (अक्षर घालण्यासाठी) आणि Delete (अक्षर मिटवण्यासाठी) या कीजचा समावेश असतो.

• न्यूमेरिक कीपॅड (Numeric Keypad):

  हा कीबोर्डच्या उजव्या बाजूला असलेला एक वेगळा विभाग असतो, ज्यामध्ये संख्या (0-9), गणितीय क्रियांची चिन्हे (+, -, *, /) आणि Enter की असते. हा विभाग विशेषतः संख्यात्मक डेटा जलदपणे प्रविष्ट करण्यासाठी उपयुक्त असतो. Num Lock की वापरून तो चालू किंवा बंद केला जाऊ शकतो.

• स्पेशल पर्पज कीज (Special Purpose Keys):

  यामध्ये काही विशेष कार्ये करणाऱ्या कीजचा समावेश असतो:

  • Shift, Ctrl (Control), Alt (Alternate): या कीज इतर कीजसोबत दाबल्यास त्यांचे कार्य बदलतात (कॉम्बिनेशन कीज).
  • Enter: कमांड कार्यान्वित करण्यासाठी किंवा नवीन ओळ सुरू करण्यासाठी.
  • Spacebar: अक्षरांमध्ये जागा (space) देण्यासाठी.
  • Backspace: कर्सरच्या डावीकडील अक्षर मिटवण्यासाठी.
  • Tab: कर्सरला विशिष्ट अंतरावर पुढे सरकवण्यासाठी किंवा विविध फील्ड्समध्ये जाण्यासाठी.
  • Esc (Escape): चालू असलेली प्रक्रिया रद्द करण्यासाठी किंवा मेनू बंद करण्यासाठी.
  • Windows Key: विंडोज स्टार्ट मेनू उघडण्यासाठी.
  • Menu Key: उजव्या क्लिक मेनूप्रमाणे कार्य करण्यासाठी.

प्रत्येक कीबोर्डची रचना थोडीफार वेगळी असू शकते, परंतु वरील मुख्य विभाग बहुतेक सर्व मानक कीबोर्डमध्ये आढळतात.

कीबोर्ड एक इनपुट डिवाइस है। याचा उपयोग कंप्यूटरला टेक्स्ट (Text) आणि इतर कमांड (Command) देण्यासाठी होतो.

हे टाइपरायटरसारखे (Typewriter) असते. कीबोर्डवर अनेक बटणे (Keys) असतात, ज्यांच्याद्वारे अक्षरे (Letters), अंक (Numbers) आणि चिन्हे (Symbols) टाइप करता येतात.

कीबोर्डमुळे आपण कंप्यूटरला सूचना देऊ शकतो आणि त्याच्याशी संवाद साधू शकतो.

उदाहरणार्थ:

• अक्षरे टाइप करणे: 'a', 'b', 'c'
• अंक टाइप करणे: '1', '2', '3'
• कमांड देणे: 'Enter', 'Ctrl', 'Alt'

कीबोर्डवर गुणाकार आणि भागाकारची चिन्हे शोधण्यासाठी खालील पद्धती वापरा:

रंगीत कीबोर्ड (Color Keyboard) तयार न करण्याचे काही कारण खालीलप्रमाणे असू शकतात:

कीबोर्डमध्ये सेव्ह केलेले शब्द डिलीट करण्याची प्रक्रिया तुमच्या ऑपरेटिंग सिस्टीम आणि कीबोर्ड ॲपवर अवलंबून असते. सामान्यपणे अँड्रॉइड (Android) आणि विंडोज (Windows) साठी खालील पद्धती वापरल्या जातात:

टीप: तुमच्या डिव्हाइस (device) नुसार पर्याय बदलू शकतात, परंतु साधारणपणे ह्याच स्टेप्स (steps) वापरल्या जातात.

कॉम्प्युटरसाठी मराठी कीबोर्ड निवडताना, तुमच्या गरजा व आवडीनुसार तुम्ही विविध पर्याय निवडू शकता. काही लोकप्रिय मराठी कीबोर्ड लेआउट खालीलप्रमाणे आहेत:

• मराठी युनिकोड (Marathi Unicode):

  हे सर्वात जास्त वापरले जाणारे लेआउट आहे. यात तुम्ही देवनागरी लिपीत थेट टाइप करू शकता. गुगल इनपुट टूल्स (Google Input Tools) किंवा मायक्रोसॉफ्टचे इंडिक इनपुट टूल्स (Microsoft Indic Input Tools) वापरून तुम्ही हे कीबोर्ड लेआउट वापरू शकता.

• फोनेटिक कीबोर्ड (Phonetic Keyboard):

  यामध्ये तुम्ही इंग्रजी अक्षरांचा वापर करून मराठी शब्द टाइप करू शकता. उदाहरणार्थ, 'Namaste' टाइप केल्यास 'नमस्ते' असे येईल. नवीन शिकणाऱ्यांसाठी हे सोपे आहे.

• Remington Keyboard:

  Remington हे टायपिंगसाठी वापरले जाणारे जुने लेआउट आहे. शासकीय कार्यालयांमध्ये अजूनही काही ठिकाणी याचा वापर होतो.

तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार आणि गरजेनुसार कोणताही कीबोर्ड लेआउट निवडू शकता.

टीप: तुम्ही गुगल इनपुट टूल्स (https://www.google.com/inputtools/) वापरून कोणताही कीबोर्ड लेआउट निवडू शकता.