बारा बलुतेदार: 

बारा बलुतेदार ही महाराष्ट्रातील पारंपरिक ग्रामीण सामाजिक आणि आर्थिक व्यवस्थेचा एक भाग होती. या ব্যবস্থेत, बलुतेदार विशिष्ट सेवा पुरवून त्या बदल्यात वस्तू रूपात मोबदला घेत असत.

बारा बलुतेदारांमध्ये खालील जातींचा समावेश होतो:

• सुतार: लाकडी वस्तू बनवणारे आणि दुरुस्त करणारे.
• लोहार: लोखंडी वस्तू बनवणारे आणि दुरुस्त करणारे.
• चांभार: चामड्याच्या वस्तू बनवणारे आणि दुरुस्त करणारे.
• कुंभार: मातीची भांडी बनवणारे.
• न्हावी: केस कापणारे.
• धोबी: कपडे धुणारे.
• तेली: तेल काढणारे.
• तांबोळी: विड्याची पाने विकणारे.
• कोळी: मासे पकडणारे.
• गुरव: मंदिराची देखभाल करणारे.
• माळी: फुलं आणि भाज्या पिकवणारे.
• भट (ब्राह्मण): धार्मिक विधी करणारे.

बलुतेदारी पद्धतीचे फायदे:

• गावातील लोकांना आवश्यक सेवा मिळत असे.
• बलुतेदारांना नियमित उत्पन्न मिळत असे.
• गाव आणि बलुतेदार यांच्यात सहकार्याचे संबंध होते.

बलुतेदारी पद्धतीमधील बदल:

आता ही पद्धत हळूहळू कमी होत आहे, कारण:

• आर्थिक विकास आणि औद्योगिकीकरण.
• जातीवर आधारित व्यवसायांचे महत्त्व कमी झाले आहे.
• पैशाच्या स्वरूपात व्यवहार वाढले आहेत.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• विकिपीडिया