१. मानवी संबंध (Human Relations):

• माणसा-माणसांमधील परस्पर संबंध, संवाद आणि देवाणघेवाण यावर समाजाचा आधार असतो.
• सहकार्य, सहानुभूती आणि समजूतदारपणा हे संबंध टिकवण्यासाठी आवश्यक आहेत.

२. संस्कृती (Culture):

• संस्कृतीमध्ये समाजाच्या रूढी, परंपरा, मूल्ये, कला आणि जीवनशैलीचा समावेश होतो.
• संस्कृतीमुळे लोकांना एकत्र बांधून ठेवले जाते आणि समाजात एकरूपता येते.

३. सामाजिक संस्था (Social Institutions):

• कुटुंब, शिक्षण, धर्म, अर्थव्यवस्था आणि राजकारण यांसारख्या सामाजिक संस्था समाजाला आधार देतात.
• प्रत्येक संस्थेची विशिष्ट कार्ये असतात, जी समाजाच्या गरजा पूर्ण करतात.

४. नियम आणि कायदे (Rules and Laws):

• समाजात सुव्यवस्था आणि शांतता राखण्यासाठी नियम आणि कायदे आवश्यक आहेत.
• हे नियम लोकांना योग्य वर्तन करण्यास प्रवृत्त करतात आणि अन्याय टाळतात.

५. सामाजिक मूल्ये (Social Values):

• सत्य, न्याय, प्रेम, समानता आणि बंधुता यांसारखी सामाजिक मूल्ये समाजाला दिशा देतात.
• या मूल्यांचे पालन केल्याने समाजात和谐 आणि विकास होतो.

६. संवाद आणि संपर्क (Communication):

• समाजात संवाद आणि संपर्क महत्वाचा आहे, ज्यामुळे माहितीची देवाणघेवाण होते.
• भाषा, साहित्य आणि कला यांसारख्या माध्यमांमुळे लोक एकमेकांशी जोडले जातात.

७. भौगोलिक घटक (Geographical Factors):

• भौगोलिक परिस्थिती, जसे की हवामान, जमीन आणि नैसर्गिक संसाधने, यांचा समाजाच्या विकासावर परिणाम होतो.
• या घटकांनुसार लोकांचे जीवनमान आणि व्यवसाय बदलतात.