• बाजारपेठेतील शोषण:
  शेतकऱ्यांना त्यांच्या मालाची योग्य किंमत मिळत नाही. व्यापारी आणि दलाल कमी किमतीत शेतमाल खरेदी करतात आणि जास्त किमतीत विकतात.
• कर्जबाजारीपणा:
  गरिबी आणि नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकरी कर्ज घेण्यास भाग पडतात. सावकार आणि बँकांकडून घेतलेल्या कर्जावरील व्याजदर खूप जास्त असतात, त्यामुळे ते परतफेड करू शकत नाहीत आणि कर्जबाजारी राहतात.
• नैसर्गिक आपत्ती:
  अतिवृष्टी, दुष्काळ, आणि इतर नैसर्गिक आपत्तींमुळे शेतीचे मोठे नुकसान होते. यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न घटते आणि ते आर्थिक अडचणीत सापडतात.
• सरकारी धोरणे:
  अनेकदा सरकार शेतीमालाच्या किमती नियंत्रित करते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना तोटा सहन करावा लागतो. तसेच, काही धोरणे शेतकऱ्यांच्या हिताऐवजी व्यापारी आणि उद्योजकांच्या फायद्यासाठी असतात.
• तंत्रज्ञानाचा अभाव:
  अनेक शेतकऱ्यांकडे आधुनिक तंत्रज्ञान आणि उपकरणांचा अभाव असतो, ज्यामुळे उत्पादन कमी होते आणि खर्च वाढतो.
• शिक्षणाचा अभाव:
  शेतकऱ्यांमध्ये शिक्षणाचे प्रमाण कमी असल्यामुळे त्यांना शासकीय योजनांची आणि आधुनिक शेती पद्धतींची माहिती नसते. त्यामुळे ते पारंपरिक पद्धतीने शेती करतात आणि त्यांचे नुकसान होते.
• सामाजिक शोषण:
  जातिभेद आणि सामाजिक विषमतेमुळे काही शेतकऱ्यांचे शोषण होते. त्यांना समान संधी मिळत नाहीत आणि ते विकासापासून वंचित राहतात.

याव्यतिरिक्त, भ्रष्टाचार, साठवणुकीची समस्या, आणि वाहतूक खर्चात वाढ यांसारख्या समस्यांमुळे देखील शेतकऱ्यांची पिळवणूक होते.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• महाराष्ट्र कृषी विभाग
• विकापीडिया