परिकल्पना (Hypothesis) हे संशोधनातील एक महत्वाचेTool आहे. परिकल्पना म्हणजे एखाद्या गोष्टीबद्दल केलेले अनुमान किंवा तात्पुरते विधान, जे संशोधनाद्वारे तपासले जाते.

परिकल्पनेचे कार्य:

• संशोधनाला दिशा देणे: परिकल्पना संशोधकाला कोणत्या दिशेने जायचे आहे हे ठरवते.
• आधार देणे: परिकल्पना संशोधनासाठी एक सैद्धांतिक आधार तयार करते.
• चाचणी करणे: परिकल्पना सत्य आहे की नाही हे तपासण्यासाठी संशोधन केले जाते.
• समस्या सोडवणे: परिकल्पना समस्यांचे संभाव्य समाधान शोधण्यास मदत करते.

परिकल्पनेचे स्वरूप:

• स्पष्टता: परिकल्पना स्पष्ट आणि समजायला सोपी असावी.
• तार्किक: परिकल्पना तार्किक विचारांवर आधारित असावी.
• अनुभवजन्य: परिकल्पना अनुभवांवर आधारित असावी, म्हणजे ती तपासता यायला पाहिजे.
• विशिष्टता: परिकल्पना विशिष्टVariable (घटक) आणि त्यांच्यातील संबंधांबद्दल असावी.
• चाचणी करण्यायोग्य: परिकल्पना अशी असावी की तिची चाचणी करता येईल आणि ती खोटी ठरवता येईल.

थोडक्यात, परिकल्पना हे संशोधनाचे महत्वाचे Tool आहे, जे संशोधनाला दिशा देते आणि समस्येचे समाधान शोधण्यास मदत करते.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:

• Hypothesis: Meaning, Sources, Types and Formulation of Hypothesis
• Hypothesis Testing in Research: Step by Step Guide