भात का मर्यादित ठेवावा?

पांढऱ्या भाताचा ग्लायसेमिक इंडेक्स (GI) जास्त असतो, म्हणजे तो रक्तातील साखर झपाट्याने वाढवू शकतो.

कार्बोहायड्रेट्सचे प्रमाण जास्त असल्यामुळे मधुमेही रुग्णांसाठी पांढरा भात मर्यादित प्रमाणात खाणं योग्य असतं.

पर्याय व योग्य पद्धती:

1. ब्राऊन राईस (तांदूळ) किंवा हातसडीचा भात निवडावा – याचा GI कमी असतो आणि फायबर जास्त असतं.

2. भाताचं प्रमाण मर्यादित ठेवावं – उदाहरणार्थ, अर्धी वाटी (50-60 ग्रॅम शिजवलेला) भात एका जेवणात.

3. भाताबरोबर प्रोटीन किंवा फायबरयुक्त गोष्टी खाव्यात, जसं की डाळ, उसळ, भाजी – यामुळे रक्तातील साखर हळूहळू वाढते.

4. दुपारच्या जेवणात भात खाणं जास्त योग्य – रात्री टाळलेला चांगला.

5. भात शिजवताना पाण्यात उकळून निथळलेला भात वापरावा – याने स्टार्चचं प्रमाण कमी होतं.

> मधुमेही रुग्ण भात खाऊ शकतात, पण योग्य प्रमाणात, योग्य प्रकारचा भात, आणि संतुलित आहारात समाविष्ट करून. पांढऱ्या भाताऐवजी ब्राऊन राईस, हातसडीचा भात, किंवा मिलेट्स (नाचणी, ज्वारी, बाजरी) हे चांगले पर्याय ठरू शकतात.

मधुमेह (Diabetes) असणाऱ्या व्यक्तींसाठी भात खाणे योग्य आहे की नाही, हे भाताचा प्रकार, तो किती प्रमाणात खाल्ला जातो आणि व्यक्तीच्या रक्तातील साखरेची पातळी (Blood Sugar Level) यावर अवलंबून असते.

• भात खाण्याचे फायदे आणि तोटे:
• तोटे: भातामध्ये कर्बोदके (Carbohydrates) जास्त प्रमाणात असल्याने ते रक्तातील साखरेची पातळी वाढवू शकतात.
• फायदे: काही प्रकारचे भात, जसे की ब्राऊन राईस (Brown Rice), पांढऱ्या भातापेक्षा (White Rice) अधिक फायदेशीर असतात. ब्राऊन राईसमध्ये फायबर (Fiber) जास्त असल्यामुळे ते रक्तातील साखर हळूवारपणे वाढवतात.

मधुमेहींसाठी भात खाण्याचे नियम:

• प्रमाण: भाताचे प्रमाण कमी ठेवावे. एक वाटी भात पुरेसा आहे.
• प्रकार: पांढऱ्या भाताऐवजी ब्राऊन राईस, बासमती राईस (Basmati Rice) किंवाWild Rice यांसारखे कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स (Glycemic Index) असलेले भात खावेत.
• वेळ: भात दिवसाच्या वेळेत खाणे अधिक चांगले आहे, कारण या वेळेत शरीर अधिक सक्रिय असते.
• इतर पदार्थ: भातासोबत प्रथिने (Proteins) आणि भाज्या (Vegetables) भरपूर प्रमाणात घ्याव्यात, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रणात राहण्यास मदत होते.

ग्लायसेमिक इंडेक्स (GI):

• ग्लायसेमिक इंडेक्स हे अन्न रक्तातील साखरेची पातळी किती लवकर वाढवते हे दर्शवते. कमी GI असलेले अन्न मधुमेहींसाठी चांगले मानले जाते.
• पांढऱ्या भाताचा GI जास्त असतो, तर ब्राऊन राईसचा GI कमी असतो.

टीप: मधुमेही व्यक्तींनी भात खाण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. ते तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी आणि आरोग्यानुसार योग्य मार्गदर्शन करू शकतील.

अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त संकेतस्थळे:

• Healthline - Diabetes and Rice
• American Diabetes Association - Rice and Diabetes