मधुमेह

लठ्ठपणा म्हणजे शरीरात गरजेपेक्षा जास्त चरबी (fat) जमा होणे. जेव्हा एखादी व्यक्ती जास्त प्रमाणात कॅलरी (calory) घेते आणि त्या प्रमाणात शारीरिक हालचाल करत नाही, तेव्हा अतिरिक्त कॅलरी चरबीच्या रूपात जमा होतात.

मधुमेह हा एक चयापचय विकार आहे, ज्यात रक्तातील साखरेची पातळी (blood sugar level) सामान्यपेक्षा जास्त वाढते. इन्सुलिन (insulin) नावाचे संप्रेरक (hormone) स्वादुपिंडात (pancreas) तयार होते, जे रक्तातील साखर नियंत्रित करते. जेव्हा शरीर पुरेसे इन्सुलिन तयार करत नाही किंवा इन्सुलिनचा प्रभावीपणे वापर करू शकत नाही, तेव्हा मधुमेह होतो.

लठ्ठपणामुळे इन्सुलिन प्रतिरोध (insulin resistance) वाढतो, ज्यामुळे रक्तातील साखर वाढते आणि मधुमेह होण्याचा धोका वाढतो. विशेषतः प्रकार २ मधुमेहामध्ये लठ्ठपणा एक महत्त्वाचे कारण आहे.

बालमधुमेह, ज्याला टाइप 1 मधुमेह देखील म्हणतात, हा एक स्वयंप्रतिकार (autoimmune) रोग आहे. यामध्ये, शरीर इन्सुलिन तयार करणाऱ्या स्वादुपिंडाच्या (pancreas) पेशींवर हल्ला करते. इन्सुलिन हे एक संप्रेरक (hormone) आहे, जे रक्तातील साखर (blood sugar) ऊर्जेत रूपांतरित करण्यासाठी आवश्यक असते.

सध्या, बालमधुमेह पूर्णपणे बरा करण्यासाठी कोणताही उपचार उपलब्ध नाही. तथापि, योग्य व्यवस्थापनाने (management) रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रणात ठेवता येते आणि गुंतागुंत टाळता येते.

उपचारांमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश होतो:

1. इन्सुलिन थेरपी:

टाइप 1 मधुमेहामध्ये, शरीर इन्सुलिन तयार करत नाही, त्यामुळे ते इंजेक्ट (inject) करणे आवश्यक आहे. इन्सुलिन इंजेक्शन्स किंवा इन्सुलिन पंप वापरले जातात.

2. आहार आणि व्यायाम:

आहारावर नियंत्रण ठेवणे आणि नियमित व्यायाम करणे महत्वाचे आहे. संतुलित आहार घ्या आणि साखरेचे प्रमाण नियंत्रित ठेवा.

3. रक्त शर्करा (blood sugar) नियंत्रण:

नियमितपणे रक्तातील शर्करा पातळी तपासणे आणि त्यानुसार इन्सुलिनची मात्रा समायोजित करणे आवश्यक आहे.

लहान मुलांमध्ये बाल मधुमेहाचे प्रमाण वाढण्याची अनेक कारणे असू शकतात, ज्यात आनुवंशिक (genetic) घटक आणि पर्यावरणीय (environmental) घटकांचा समावेश आहे. जीवनशैलीतील बदल, जंक फूडचे सेवन आणि शारीरिक हालचालींचा अभाव यांसारख्या गोष्टींमुळे देखील बाल मधुमेह वाढू शकतो.

• लवकर निदान:लक्षणे दिसल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि निदान करा.
• शिक्षण आणि जागरूकता: पालकांनी आणि मुलांनी मधुमेहाबद्दल जागरूक असणे आवश्यक आहे.
• जीवनशैलीत बदल: आरोग्यदायी आहार आणि नियमित व्यायाम करणे आवश्यक आहे.

तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊन अधिक माहिती मिळवू शकता:

• Mayo Clinic - Type 1 Diabetes in Children
• Children's Health - Type 1 Diabetes in Children

1. या घटनांचा अभ्यास करणाऱ्या शास्त्राला काय संज्ञा आहे?

या प्रश्नाचा संदर्भ स्पष्ट नसल्यामुळे निश्चित उत्तर देणे कठीण आहे. * जर तुम्ही ऐतिहासिक घटनांविषयी विचारत असाल, तर त्या शास्त्राला इतिहास म्हणतात. * जर तुम्ही नैसर्गिक घटनांविषयी विचारत असाल, तर त्या शास्त्राला नैसर्गिक विज्ञान म्हणतात.

2. मधुमेह कोणत्या द्रव्याच्या अभावामुळे होतो?

मधुमेह इन्सुलिन नावाच्या द्रव्याच्या अभावामुळे होतो. इन्सुलिन स्वादुपिंडात तयार होते आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवते. मेयो क्लिनिक - मधुमेह (इंग्रजी)

3. मापनासाठी काय वापरतात?

मापनासाठी अनेक साधने वापरली जातात, हे तुम्ही काय मोजत आहात यावर अवलंबून असते. काही सामान्य साधने खालीलप्रमाणे:

• लांबी: ruler (पट्टी), tape measure (टेप)
• वजन: weighing scale (वजन काटा)
• तापमान: thermometer (थर्मामीटर)
• वेळ: clock (घड्याळ), watch (मनगटी घड्याळ)

4. आयोगाचे अध्यक्ष कोण होते?

कोणत्या आयोगाबद्दल तुम्ही विचारत आहात हे स्पष्ट नसल्यामुळे मी तुम्हाला निश्चित उत्तर देऊ शकत नाही. कृपया तुमचा प्रश्न अधिक स्पष्ट करा.