लठ्ठपणा आणि मधुमेह बाबत व्याख्यान?
लठ्ठपणा आणि मधुमेह बाबत व्याख्यान?
लठ्ठपणा (Obesity):
लठ्ठपणा म्हणजे शरीरात गरजेपेक्षा जास्त चरबी (fat) जमा होणे. जेव्हा एखादी व्यक्ती जास्त प्रमाणात कॅलरी (calory) घेते आणि त्या प्रमाणात शारीरिक हालचाल करत नाही, तेव्हा अतिरिक्त कॅलरी चरबीच्या रूपात जमा होतात.
लठ्ठपणाची कारणे:
- अयोग्य आहार: जास्त चरबीयुक्त आणिprocess केलेले अन्न वारंवार खाणे.
- शारीरिक हालचालींचा अभाव: बैठी जीवनशैली, व्यायामाचा अभाव.
- आनुवंशिकता: कुटुंबात लठ्ठपणाचा इतिहास असल्यास.
- जीवनशैली: झोप कमी घेणे, ताणतणाव.
मधुमेह (Diabetes):
मधुमेह हा एक चयापचय विकार आहे, ज्यात रक्तातील साखरेची पातळी (blood sugar level) सामान्यपेक्षा जास्त वाढते. इन्सुलिन (insulin) नावाचे संप्रेरक (hormone) स्वादुपिंडात (pancreas) तयार होते, जे रक्तातील साखर नियंत्रित करते. जेव्हा शरीर पुरेसे इन्सुलिन तयार करत नाही किंवा इन्सुलिनचा प्रभावीपणे वापर करू शकत नाही, तेव्हा मधुमेह होतो.
मधुमेहाचे प्रकार:
- प्रकार १ मधुमेह: यात शरीर इन्सुलिन तयार करणे थांबवते.
- प्रकार २ मधुमेह: यात शरीर इन्सुलिनचा योग्य वापर करू शकत नाही.
- गर्भकालीन मधुमेह: गर्भधारणेदरम्यान काही स्त्रियाIn मध्ये रक्तातील साखर वाढते.
लठ्ठपणा आणि मधुमेह यांचा संबंध:
लठ्ठपणामुळे इन्सुलिन प्रतिरोध (insulin resistance) वाढतो, ज्यामुळे रक्तातील साखर वाढते आणि मधुमेह होण्याचा धोका वाढतो. विशेषतः प्रकार २ मधुमेहामध्ये लठ्ठपणा एक महत्त्वाचे कारण आहे.
बचाव आणि उपाय:
-
आहार: संतुलित आहार घ्या, ज्यात फळे, भाज्या, धान्ये आणि प्रथिने (proteins) भरपूर असावीत.
स्रोत: NHS Eat Well -
व्यायाम: नियमित व्यायाम करा, जसे की चालणे, धावणे, पोहणे किंवा सायकल चालवणे.
स्रोत: CDC - Physical Activity and Diabetes - वजन नियंत्रण: वजन नियंत्रणात ठेवण्याचा प्रयत्न करा.
- तणाव व्यवस्थापन: तणाव कमी करण्यासाठी योग (yoga) आणि ध्यान (meditation) करा.
Disclaimer: ह्या लेखाचा उद्देश फक्त माहिती देणे आहे. अधिक माहितीसाठी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.