• ऐच्छिक संघटना (Voluntary Association): सहकार ही एक ऐच्छिक संघटना आहे. सभासद होणे किंवा न होणे हे व्यक्तीच्या इच्छेवर अवलंबून असते. कोणावरही सभासद होण्याची सक्ती नसते.
• लोकशाही व्यवस्थापन (Democratic Management): सहकारात लोकशाही पद्धतीने व्यवस्थापन चालते. 'एक सभासद एक मत' या तत्त्वानुसार निर्णय घेतले जातात.
• सेवाभाव (Service Motive): सहकार नफा मिळवण्यापेक्षा सभासदांना सेवा देण्यावर अधिक लक्ष केंद्रित करते.
• समता (Equality): सहकारात सर्व सभासदांना समान वागणूक दिली जाते, कोणताही भेदभाव केला जात नाही.
• बंधुभाव (Brotherhood): सहकार सभासदांमध्ये बंधुभाव आणि सहकार्याची भावना वाढवतो.

सहकार चळवळ विविध क्षेत्रांमध्ये पसरलेली आहे. काही प्रमुख क्षेत्रे खालीलप्रमाणे:

• कृषी सहकार (Agricultural Cooperation): शेतकऱ्यांसाठीcredit, बी-बियाणे, खते, आणि कृषी उत्पादने खरेदी-विक्री करण्यासाठी सहकारी संस्था स्थापन केल्या जातात.
• ग्राहक सहकार (Consumer Cooperation): ग्राहकांना योग्य दरात वस्तू व सेवा पुरवण्यासाठी ग्राहक सहकारी संस्था काम करतात.
• पतपुरवठा सहकार (Credit Cooperation): ग्रामीण आणि शहरी भागातील लोकांना कर्जे देण्यासाठी पतपुरवठा सहकारी संस्था मदत करतात.
• गृहनिर्माण सहकार (Housing Cooperation): लोकांना घरे बांधण्यासाठी किंवा खरेदी करण्यासाठी गृहनिर्माण सहकारी संस्था मदत करतात.
• उत्पादन सहकार (Production Cooperation): लहान उत्पादक एकत्र येऊन उत्पादन आणि विक्रीसाठी सहकारी संस्था स्थापन करतात.

भारतातील सहकार:

• भारतात सहकार चळवळीची सुरुवात 20 व्या शतकात झाली.
• आज, महाराष्ट्र, गुजरात, कर्नाटक आणि इतर राज्यांमध्ये सहकार चळवळ मोठ्या प्रमाणावर पसरली आहे.
• राष्ट्रीय कृषी आणि ग्रामीण विकास बँक (National Bank for Agriculture and Rural Development - NABARD) सहकार क्षेत्राला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि आर्थिक मदत करण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावते.