आपल्या परिसरात सादर होत असलेल्या लोकनाट्याचा प्रयोग काळजीपूर्वक पाहा. त्या लोकनाट्याच्या सादरीकरणाचे तंत्र समजून घेऊन लोकनाट्यप्रयोगाच्या टप्प्यांचे दर्शन घडविणारे संक्षिप्त टिपण तयार करा?
आपल्या परिसरात सादर होत असलेल्या लोकनाट्याचा प्रयोग काळजीपूर्वक पाहा. त्या लोकनाट्याच्या सादरीकरणाचे तंत्र समजून घेऊन लोकनाट्यप्रयोगाच्या टप्प्यांचे दर्शन घडविणारे संक्षिप्त टिपण तयार करा?
लोकनाट्य: सादरीकरण आणि टप्पे
1. प्रस्तावना:
-
सुरुवात: नाटकाची सुरुवात पारंपरिक पद्धतीने होते. ढोलकी, लेझीम किंवा अन्य वाद्यांच्या गजरात नट नट्या येतात आणि गणेश वंदना करतात.
-
सूत्रधार: सूत्रधार नाटकाची भूमिका आणि पात्रांची ओळख करून देतो.
2. कथानक:
-
विषय: लोकनाट्ये सहसा पौराणिक, ऐतिहासिक किंवा सामाजिक विषयांवर आधारित असतात.
-
पात्र: पात्रांमध्ये देव, दानव, राजे, राण्या, सैनिक आणि सामान्य लोकांचा समावेश असतो.
-
संवाद: संवाद साधे आणि सोपे असतात, ज्यात विनोद आणि उपहासाचा वापर केला जातो.
3. संगीत आणि नृत्य:
-
संगीत: लोकनाट्यात पारंपरिक संगीत वाद्यांचा वापर केला जातो, जसे की ढोलकी, हार्मोनियम आणि तबला.
-
नृत्य: नृत्ये साधी आणि सहज असतात, ज्यात पारंपरिक लोकनृत्यांचा समावेश असतो.
4. विनोद आणि मनोरंजन:
-
विनोद: लोकनाट्यात विनोदाला खूप महत्त्व दिले जाते. विदूषक (clown) आणि इतर पात्रे आपल्या विनोदी संवादांनी आणि कृतींनी लोकांना हसवतात.
-
मनोरंजन: नाटक हे मनोरंजक असावे म्हणून अनेक प्रकारचे हावभाव, मजेदार संवाद व प्रसंग वापरले जातात.
5. समारोप:
-
शेवट: नाटकाचा शेवट नेहमी सकारात्मक असतो. वाईटावर चांगल्याची नेहमी सरशी होते, असा संदेश दिला जातो.
-
आभार प्रदर्शन: शेवटी, कलाकार प्रेक्षकांचे आभार मानतात आणि नाटकाच्या आयोजनात मदत करणाऱ्यांचे कौतुक करतात.
टीप: प्रत्येक लोकनाट्य प्रकारानुसार या टप्प्यांमध्ये थोडाफार बदल असू शकतो.