उदय:

• हिंदी भाषेचा उगम संस्कृत भाषेमधून झाला आहे.
• प्राकृत भाषा आणि अपभ्रंश भाषांच्या माध्यमातून हिंदी विकसित झाली.
• 11 व्या शतकात, विशेषत: दिल्ली आणि आसपासच्या प्रदेशात, हिंदी भाषेचा पाया घातला गेला.

विकास:

1. मध्ययुगीन काळ: या काळात, विशेषत: भक्ती चळवळीच्या माध्यमातून, हिंदी भाषा जनसामान्यांपर्यंत पोहोचली. संत कबीर, तुलसीदास, आणि सूरदास यांसारख्या कवींनी हिंदीमध्ये साहित्य रचना केली.
2. मुघल काळ: मुघल काळात हिंदी भाषेवर फारसी (Persian) आणि अरबी भाषांचा प्रभाव पडला, ज्यामुळे उर्दू भाषेचा जन्म झाला.
3. ब्रिटिश काळ: या काळात हिंदी भाषेला अधिक महत्त्व प्राप्त झाले. देवनागरी लिपीचा वापर वाढला आणि हिंदीमध्ये आधुनिक साहित्य निर्माण होऊ लागले.
4. स्वातंत्र्योत्तर काळ: 1947 मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर, हिंदीला राजभाषा म्हणून घोषित करण्यात आले.

आज हिंदी भारत आणि जगभरात बोलली जाते.