जीवन कौशल्ये (Life Skills) म्हणजे व्यक्तीला त्याच्या दैनंदिन जीवनातील आव्हानांना आणि समस्यांना प्रभावीपणे तोंड देण्यासाठी सक्षम बनवणारे कौशल्ये.

जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार (WHO), जीवन कौशल्ये खालीलप्रमाणे आहेत:

• आत्म-जागरूकता (Self-awareness): स्वतःच्या भावना, गरजा आणि मूल्यांची जाणीव असणे.
• समानुभूती (Empathy): इतरांच्या भावना आणि अनुभवांना समजून घेणे.
• तार्किक विचार (Critical thinking): माहितीचे विश्लेषण करून योग्य निर्णय घेणे.
• सर्जनशील विचार (Creative thinking): नवीन कल्पना आणि उपाय शोधणे.
• निर्णय क्षमता (Decision-making): योग्य निर्णय घेणे.
• समस्या निराकरण (Problem-solving): समस्या ओळखणे आणि त्यावर उपाय शोधणे.
• प्रभावी संवाद (Effective communication): आपले विचार आणि भावना स्पष्टपणे व्यक्त करणे.
• आंतरवैयक्तिक संबंध (Interpersonal relationships): इतरांशी चांगले संबंध प्रस्थापित करणे आणि टिकवणे.
• तणाव व्यवस्थापन (Stress management): तणावाचा सामना करणे.
• भावना व्यवस्थापन (Emotion management): आपल्या भावनांवर नियंत्रण ठेवणे.

जीवन कौशल्यांचे उपयोग:

• आत्मविश्वास वाढवणे: स्वतःवर विश्वास वाढण्यास मदत होते.
• सकारात्मक दृष्टिकोन: जीवनातील समस्यांना सकारात्मकपणे पाहण्याची दृष्टी मिळते.
• चांगले संबंध: चांगले आणि आरोग्यदायी संबंध निर्माण होतात.
• यशस्वी जीवन: शिक्षण, नोकरी आणि सामाजिक जीवनात यश मिळण्यास मदत होते.
• मानसिक आरोग्य: मानसिक आरोग्य सुधारते आणि तणाव कमी होतो.

अधिक माहितीसाठी:

• WHO - Skills for Health
• UNICEF - Life skills: Critical for all children