पाकिस्तानच्या निर्मितीला भारतातील धार्मिक परिस्थिती कितपत जबाबदार आहे?
पाकिस्तानच्या निर्मितीला भारतातील धार्मिक परिस्थिती कितपत जबाबदार आहे?
पाकिस्तानच्या निर्मितीला भारतातील धार्मिक परिस्थिती बऱ्याच अंशी जबाबदार होती. त्यामागील काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
-
दोन-राष्ट्र सिद्धांत (Two-Nation Theory):
या सिद्धांतानुसार, हिंदू आणि मुस्लिम हे दोन भिन्न राष्ट्र आहेत आणि ते एकत्र राहू शकत नाहीत. मुस्लिम लीगचे नेते मोहम्मद अली जिन्ना यांनी हा सिद्धांत मांडला आणि पाकिस्तानच्या निर्मितीसाठी त्याचा वापर केला.
-
धार्मिक तेढ:
19 व्या आणि 20 व्या शतकात हिंदू आणि मुस्लिम समुदायांमध्ये धार्मिक तेढ वाढला. अनेक धार्मिक दंगली झाल्या, ज्यामुळे दोन्ही समुदायांमध्ये अविश्वास निर्माण झाला.
-
राजकीय प्रतिनिधित्व:
मुस्लिमांना वाटत होते की स्वतंत्र भारतात त्यांचे राजकीय प्रतिनिधित्व पुरेसे नसेल आणि हिंदू बहुसंख्य असल्याने त्यांच्यावर अन्याय होईल. त्यामुळे त्यांनी स्वतःसाठी एका वेगळ्या राष्ट्राची मागणी केली.
-
ब्रिटिश धोरण:
ब्रिटिशांनी 'फोडा आणि राज्य करा' (Divide and Rule) हे धोरण अवलंबले, ज्यामुळे हिंदू आणि मुस्लिमांमध्ये अधिक फूट पडली. त्यांनी मुस्लिमांना हिंदूंविरोधात भडकवण्याचे काम केले, ज्यामुळे पाकिस्तानच्या निर्मितीला आणखी बळ मिळाले.
-
मुस्लिम लीगची भूमिका:
मुस्लिम लीगने मुस्लिमांसाठी एक वेगळे राष्ट्र असावे यासाठी जोरदार प्रचार केला. त्यांनी मुस्लिमांना एकत्र आणून पाकिस्तानच्या मागणीला पाठिंबा मिळवला.
या कारणांमुळे भारतातील धार्मिक परिस्थिती पाकिस्तानच्या निर्मितीला मोठ्या प्रमाणात जबाबदार होती.