जैवविविधतेला असणारे धोके आणि परिणाम स्पष्ट करा. (इयत्ता १२ वी, पर्यावरणशास्त्र जर्नल कार्यासाठी)
जैवविविधतेला असणारे धोके आणि परिणाम स्पष्ट करा. (इयत्ता १२ वी, पर्यावरणशास्त्र जर्नल कार्यासाठी)
जैवविविधतेला असणारे धोके:
- आवास ऱ्हास (Habitat Loss):
जंगलतोड, शहरीकरण आणि शेतीमुळे नैसर्गिक अधिवास नष्ट होत आहेत. यामुळे वन्य जीवांना त्यांच्या नैसर्गिक घरातून विस्थापित व्हावे लागते.
- अतिexploitation (Overexploitation):
अतिexploitation म्हणजे नैसर्गिक संसाधनांचा गरजेपेक्षा जास्त वापर करणे. उदा. मासेमारी, शिकार, आणि वन उत्पादने.
- प्रदूषण (Pollution):
रासायनिक आणि कचरा प्रदूषणामुळे जमीन, पाणी आणि हवा दूषित होते, ज्यामुळे जीवनावर नकारात्मक परिणाम होतो.
- हवामान बदल (Climate Change):
तापमान वाढ आणि अनियमित हवामानामुळे अनेक प्रजाती त्यांच्या अधिवासातून विस्थापित होत आहेत, काहींच्या जीवनावर गंभीर परिणाम होत आहे.
- आक्रमक प्रजाती (Invasive Species):
बाह्य प्रजातींच्या आगमनामुळे स्थानिक प्रजाती धोक्यात येतात आणि परिसंस्थेचे संतुलन बिघडते.
जैवविविधता ऱ्हासाचे परिणाम:
- परिसंस्थेचे असंतुलन (Ecosystem Imbalance):
एखाद्या प्रजातीचे नुकसान झाल्यास, अन्नसाखळी आणि संपूर्ण परिसंस्थेचे संतुलन बिघडते.
- आर्थिक नुकसान (Economic Losses):
जैवविविधतेच्या ऱ्हासामुळे शेती, पर्यटन आणि मत्स्यव्यवसाय यांसारख्या उद्योगांवर नकारात्मक परिणाम होतो.
- नैसर्गिक आपत्तीत वाढ (Increased Natural Disasters):
जंगलतोड आणि Wetlands (दलदल) नष्ट झाल्यामुळे पूर आणि दुष्काळ यांसारख्या नैसर्गिक आपत्त्यांचा धोका वाढतो.
- मानवी आरोग्यावर परिणाम (Impact on Human Health):
जैवविविधतेच्या ऱ्हासामुळे नवीन रोग आणि साथी पसरण्याचा धोका वाढतो, तसेच औषधी वनस्पतींच्या कमतरतेमुळे आरोग्य सेवांवर परिणाम होतो.
- सांस्कृतिक आणि सामाजिक परिणाम (Cultural and Social Impacts):
जैवविविधतेचे नुकसान झाल्यास स्थानिक समुदायांची जीवनशैली, परंपरा आणि संस्कृती धोक्यात येते.