अंतःस्रावी प्रणाली (Endocrine System): ही प्रणाली संप्रेरके (Hormones) नावाचे रासायनिक संदेशवाहक रक्तामध्ये स्राव करते. हे संप्रेरक शरीरातील विविध अवयवांच्या कार्यांना नियंत्रित करतात.

• उदाहरणार्थ: थायरॉईड ग्रंथी थायरॉईड संप्रेरक स्राव करते, जे चयापचय नियंत्रित करते.
• पॅनक्रियाज इन्सुलिन नावाचे संप्रेरक स्राव करते, जे रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करते.

मज्जासंस्था (Nervous System): ही संस्था शरीरातील जलद गतीने होणाऱ्या क्रियांचे नियंत्रण करते. मेंदू, पाठीचा कणा आणि मज्जातंतू (Nerves) यांच्याद्वारे माहितीचे वहन होते आणि त्यानुसार शरीर प्रतिक्रिया देते.

• उदाहरणार्थ: डोळ्यांनी एखादी वस्तू पाहिल्यावर, त्या वस्तूची माहिती मेंदूपर्यंत पोहोचते आणि मेंदू त्या दृष्टीने प्रतिक्रिया देण्यास अवयवांना सूचना देतो.

या दोन्ही संस्था एकत्रितपणे कार्य करून शरीराचे योग्य नियंत्रण ठेवतात.