शहराची व्याख्या आणि जनगणना शहर ठरवण्याचे निकष:

शहराची व्याख्या करणे क् काहीसे गुंतागुंतीचे आहे, कारण शहर म्हणजे नक्की काय, याबाबत विभिन्न देशांमध्ये वेगवेगळे मापदंड आहेत. तरीही, साधारणपणे शहर म्हणजे असे ठिकाण, जिथे लोकसंख्या जास्त असते, लोक वेगवेगळ्या प्रकारच्या कामांमध्ये व्यस्त असतात आणि जिथे प्रशासकीय तसेच व्यावसायिक केंद्र असतात.

जनगणना शहर ठरवण्याचे निकष:

भारताच्या जनगणनेनुसार, शहर ठरवण्यासाठी खालील तीन निकष वापरले जातात:

1. लोकसंख्या: शहराची लोकसंख्या किमान ५,००० असली पाहिजे.

2. कामांची घनता: शहरात काम करणाऱ्या पुरुषांपैकी किमान ७५% पुरुष बिगर-शेती कामांमध्ये (non-agricultural activities) गुंतलेले असावेत. याचा अर्थ असा की बहुतेक पुरुष शेती harit इतर उद्योगात काम करणारे असावेत.

3. लोकसंख्येची घनता: शहराची लोकसंख्या घनता किमान ४०० व्यक्ती प्रति चौरस किलोमीटर (१,००० प्रति चौरस मैल) असावी. याचा अर्थ असा की शहरामध्ये लोकं जास्त दाटीवाटीने राहतात.

हे तीन निकष पूर्ण झाल्यावरच एखाद्या ठिकाणाला जनगणना शहर म्हणून ओळखले जाते.

अधिक माहितीसाठी:

• भारताच्या जनगणनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: https://censusindia.gov.in/