1 उत्तर
1
answers
शिल्पकला किंवा वास्तुकला यापैकी एका कलेतील द्रव्य माध्यमांचा परिचय करून घ्या?
0
Answer link
शिल्पकला आणि वास्तुकलेतील द्रव्य माध्यमांचा परिचय
शिल्पकला आणि वास्तुकला या दोन्ही कला प्रकारात विविध द्रव्य माध्यमे वापरली जातात. या माध्यमांच्या आधारावरच त्या कलाकृतीचा आकार, रचना आणि टिकाऊपणा ठरतो. काही प्रमुख द्रव्य माध्यमांची माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
1. दगड (Stone):
- दगड हे शिल्पकलेसाठी अतिशय महत्वाचे माध्यम आहे.
- ग्रेनाइट, मार्बल, चुना दगड, वालुकाश्म (Sandstone) इत्यादी प्रकारचे दगड वापरले जातात.
- भारतातील अनेक प्राचीन मंदिरे आणि वास्तू दगडात कोरलेल्या आहेत.
- उदाहरण: वेरूळची लेणी (Ellora Caves).
2. धातू (Metal):
- धातूमध्ये लोखंड, पितळ, कांस्य, तांबे, सोने, चांदी इत्यादींचा वापर होतो.
- धातूच्या मूर्ती, अलंकार आणि वास्तूंचे भाग बनवण्यासाठी धातू वापरले जातात.
- उदाहरण: नटराजची कांस्य मूर्ती.
3. लाकूड (Wood):
- लाकूड हे वास्तुकला आणि शिल्पकला या दोहोंसाठी वापरले जाणारे महत्त्वाचे माध्यम आहे.
- सागवान, चंदन, शिसम यांसारख्या लाकडांचा वापर केला जातो.
- लाकडी दरवाजे, खिडक्या, फर्निचर आणि लाकडी कोरीव काम हे वास्तुकलेतील महत्त्वाचे भाग आहेत.
- उदाहरण: भारतातील अनेक जुन्या घरांमध्ये लाकडी कोरीव काम आढळते.
4. माती (Clay):
- माती हे सर्वात प्राचीन माध्यमांपैकी एक आहे.
- टेराकोटा (Terracotta) म्हणजे भाजलेली माती, याचा वापर मूर्ती आणि वास्तू बनवण्यासाठी केला जातो.
- सिंधु संस्कृतीमध्ये मातीची भांडी व खेळणी मोठ्या प्रमाणात आढळतात.
- उदाहरण: टेराकोटा आर्मी (चीन).
5. काँक्रीट (Concrete):
- आधुनिक वास्तुकलेत काँक्रीटचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होतो.
- सिमेंट, वाळू, खडी आणि पाणी यांच्या मिश्रणाने काँक्रीट तयार होते.
- काँक्रीटमुळे इमारती मजबूत आणि टिकाऊ बनतात.
- उदाहरण: आधुनिक इमारती आणि पूल.
6. काच (Glass):
- काच हे आधुनिक वास्तुकलेतील महत्त्वाचे माध्यम आहे.
- खिडक्या, दरवाजे आणि सजावटीसाठी काचेचा वापर केला जातो.
- उदाहरण: आधुनिक इमारतींमधील काचेचे दर्शनी भाग.
7. प्लास्टिक (Plastic):
- प्लास्टिकचा वापर हल्लीच्या काळात वाढत आहे.
- हे स्वस्त आणि टिकाऊ असल्यामुळे अनेक वास्तू आणि कलात्मक वस्तूंमध्ये वापरले जाते.
अधिक माहितीसाठी: