बांधकाम क्षेत्रातील मजुरांच्या समस्या:

• सुरक्षेची कमी: बांधकाम क्षेत्रात काम करताना अनेक धोके असतात. उंच इमारतींवर काम करणे, जड वस्तू उचलणे, आणि धोकादायक मशीनरी वापरणे यामुळे अपघातांचे प्रमाण वाढते.
• कमी वेतन: अनेक बांधकाम मजुरांना त्यांच्या कामासाठी पुरेसे वेतन मिळत नाही, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक अडचणी येतात.
• कामाचे जास्त तास: बांधकाम साईटवर काम करणारे मजूर अनेकदा दिवसाचे १२-१४ तास काम करतात, ज्यामुळे त्यांच्या आरोग्यावर परिणाम होतो.
• राहण्याची गैरसोय: बांधकाम साईटजवळ राहण्याची चांगली सोय नसल्यामुळे मजुरांना अनेक अडचणी येतात.
• आरोग्याच्या समस्या: बांधकाम क्षेत्रात काम करताना धूळ आणि मातीमुळे श्वसनाचे आजार होण्याची शक्यता असते.
• सामाजिक सुरक्षा आणि सुविधांचा अभाव: बांधकाम मजुरांना भविष्य निर्वाह निधी (Provident Fund), आरोग्य विमा (Health Insurance) आणि इतर सामाजिक सुरक्षा योजनांचा लाभ मिळत नाही.

समस्या कमी करण्यासाठी उपाय:

• सुरक्षा प्रशिक्षण: बांधकाम मजुरांना सुरक्षा नियमांचे प्रशिक्षण देणे आवश्यक आहे.
• वेळेवर वेतन: मजुरांना त्यांच्या कामाचे वेतन नियमितपणे आणि वेळेवर मिळायला हवे.
• कामाचे तास निश्चित करणे: कामाचे तास कमी करून त्यांना विश्रांतीसाठी पुरेसा वेळ देणे आवश्यक आहे.
• चांगल्या निवास सुविधा: बांधकाम साईटजवळ मजुरांसाठी चांगल्या निवास सुविधा उपलब्ध करणे.
• आरोग्य तपासणी: नियमित आरोग्य तपासणी करून त्यांच्या आरोग्याची काळजी घेणे.
• सामाजिक सुरक्षा योजना: मजुरांना सामाजिक सुरक्षा योजनांमध्ये सहभागी करणे, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक आणि आरोग्याच्या समस्यांवर मात करता येईल.

सरकारी योजना:

• प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना: असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना पेन्शन योजना. श्रम मंत्रालय, भारत सरकार
• बांधकाम कामगार कल्याण मंडळ: बांधकाम कामगारांसाठी विविध कल्याणकारी योजना. (राज्य सरकारनुसार योजना वेगवेगळ्या असू शकतात.)