जल व्यवस्थापन म्हणजे पाण्याच्या स्रोतांचे नियोजन, विकास, वितरण आणि व्यवस्थापन करणे. यात पाण्याच्या मागणी आणि पुरवठ्याचा विचार केला जातो. जल व्यवस्थापनाचा उद्देश पाण्याची उपलब्धता सुनिश्चित करणे, पाण्याचा कार्यक्षम वापर करणे आणि जलस्रोतांचे संरक्षण करणे आहे.

जल व्यवस्थापनाची सुरुवात प्राचीन काळापासून झाली आहे. सुमारे 6000 वर्षांपूर्वी मेसोपोटेमिया आणि इजिप्तमध्ये जल व्यवस्थापनाची उदाहरणे आढळतात. त्या काळात नद्या आणि जलाशयांचा उपयोग करून शेतीसाठी पाणीपुरवठा करण्यात येत होता.

• सिंधू संस्कृती: इसवी सन पूर्व ३३००-१७०० मध्ये सिंधू संस्कृतीत जलव्यवस्थापनाचे उत्कृष्ट उदाहरण आढळते. त्यांनी सांडपाणी व्यवस्थापन आणि जलसंधारणासाठी प्रगत तंत्रज्ञान वापरले होते. Britannica - Indus valley civilization
• रोमन साम्राज्य: रोमन साम्राज्यात जल व्यवस्थापनाचे मोठे प्रकल्प हाती घेण्यात आले. त्यांनी जलवाहिन्या (aqueducts) बांधून शहरांना पिण्याच्या पाण्याचा पुरवठा केला.
• भारतात जलव्यवस्थापन: भारतात प्राचीन काळापासून जल व्यवस्थापनाला महत्त्व दिले गेले आहे. अनेक राजांनी तलाव, विहिरी आणि बंधारे बांधून जलसंधारणाची कामे केली.

अशा प्रकारे, जल व्यवस्थापनाची सुरुवात प्राचीन काळापासून झाली असून, मानवी जीवनासाठी पाण्याचे महत्त्व ओळखून त्या दृष्टीने उपाययोजना करण्यात आल्या.