पावसाच्या पाण्याचे पुनर्भरण (Rainwater Harvesting) कसे करावे:

पावसाच्या पाण्याचे पुनर्भरण म्हणजे पावसाचे पाणी साठवून ते पुन्हा वापरणे. यामुळे पाण्याची बचत होते आणि भूजल पातळी वाढण्यास मदत होते.

पावसाच्या पाण्याचे पुनर्भरण करण्याच्या काही सामान्य पद्धती:

1. छतावरील पावसाचे पाणी साठवणे:

   घराच्या छतावर पडणारे पावसाचे पाणी पाईप्सच्या मदतीने एका टाकीत जमा केले जाते. हे पाणी नंतर पिण्यासाठी, तसेच इतर कामांसाठी वापरले जाऊ शकते.

2. जमिनीतील पाणी साठवणे:

   पावसाचे पाणी जमिनीत मुरवण्यासाठी विविध उपाययोजना केल्या जातात, जसे की:

   • शोषखड्डे (Soak Pits): घराच्या आसपास छोटे खड्डे तयार करून त्यात पाणी मुरू देणे.

   • पुनर्भरण विहिरी (Recharge Wells): विहिरींच्या माध्यमातून पाणी जमिनीत सोडणे.

   • तलाव आणि बंधारे: लहान तलाव आणि बंधारे बांधून पाणी अडवणे, ज्यामुळे ते जमिनीत मुरते.

3. शेतात पाणी साठवणे:

   शेतात चर (Furrows) तयार करून पावसाचे पाणी साठवले जाते, ज्यामुळे ते जमिनीत मुरते आणि पाण्याची पातळी वाढते.

पावसाच्या पाण्याचे पुनर्भरण करण्याचे फायदे:

• पाण्याची बचत होते.

• भूजल पातळी वाढते.

• पाण्याची उपलब्धता वाढते.

• धरणांवरील ताण कमी होतो.

अधिक माहितीसाठी:

• जल शक्ती मंत्रालय, भारत सरकार