अर्थव्यवस्था : आर्थिक खरेदी-विक्रीचे व्यवहार ज्या ठिकाणी केले जातात. 'खरेदी' व 'विक्री' या संज्ञा अर्थशास्त्रीय परिभाषेत व्यापक अर्थाने वापरल्या जातात त्यांत भाडेखरेदीच्या तसेच उधारकाव व वायदेबाजारातील व्यवहाराचा अंतर्भाव होतो. अर्थशास्त्रात श्रमिक पेजारांची, चालन-बाठ, नव निर्माण मूळांची, त्याचप्रमाणे पुराणातील मोटारींची भाषा या संज्ञा प्रचलित आहेत. या अर्थाने विचारेसाठी विवक्षित स्थळ उपलब्धता. या चाहत्यांना ग्राहक आणि विक्रेते प्रत्यक्ष संपर्क साधा संवाद साधा नाही किंबहुना पुष्कळदा विक्रेते वा ग्राहक कोणीही क्राय वास्तविक व्यवहार केला आहे, तरीही त्यांच्यात त्या गोष्टींचा वापर होतो.

विचारात ग्राहक व विक्रेते संख्या किती आहे, त्यांना बाजाराशी संबंधित कितपत माहिती आहे, संभाव्य विक्रेत्यांना आत प्रवेश कितपत सुकर आहे, विक्रेय वस्तुचा एकजिनसीपणा किती आहे त्यांच्याकडून काही प्रकार संभवतात. मध्ये एका टोकाला पूर्णतयाच्या प्रकारात ग्राहक व विक्रेत्यांची संख्या, विक्रेत्यांची संख्या असते, प्रत्येक गोष्ट आपल्या कृतीने बाजारातील किंमत प्रभाव पाडता येत नाही. अशा खरेदीसाठी प्रत्येक घटकाचे मूल्य हे पूर्वनिर्धारित बाजाराचे असते. बाजार निर्धारित व उत्पादन खर्चाचे पूर्ण ग्राहक व विक्रेते यांना विचारात आणणे किंवा बाजारातून बाहेर काढणे त्याचा उद्देश असेल.

आडंबाबात बाजारतळ असणारे तंटे सोडविण्यासाठी ऊर्जा उभारणी केलेली असते आणि विश्वसनीय आणि अविभाज्य माहितीची सोय असते आणि बाजार या वरवर सरकारची देखरेख असते.

नियंत्रित बाजार लाभार्थी लाभार्थी असे होतो, तर राष्ट्रीय अर्थाचा लाभ मिळत नाही : (१) उत्पादक त्याच्या मालाची अधिक किंमत वाढवून उत्पादन वाढीस प्रोत्साहन देते. (२) उत्पन्न शेतीत अधिक भांडवलाची खरेदी करणे शक्य होते. (३) मागचे उत्पन्न वाढवणे क्राय वितरीत करणे इतर उपभोग्य मालाची जागा. (४) आर्थिक व्यवसाय घडवून आणून उत्पादन वाढीस चालना.

बाजार: