पैसा : विनिमयाचे माध्यम म्हणून स्वीकारण्यात येणारी सर्वमान्य वस्तू म्हणजे पैसा. आधुनिक अर्थव्यवस्था श्रमविभागणी व देवघेव ह्यांवर आधारलेली आहे. उप्तादक घटकांचा मोबदला देण्याकरिता, कर्जाचे व्यवहार पुरे करण्याकरिता पैशाचा उपयोग केला जातो.

पैशाची कार्ये

विनिमयाचे माध्यम म्हणून पैशाचा प्रामुख्याने उपयोग केला जातो. पैसा सर्वग्राह्य असल्याने वस्तूंची आणि सेवांची खरेदीविक्री पैशाच्या माध्यमाद्वारे सुलभपणे होते. मूल्यमापनाचे साधन हे पैशाचे दुसरे महत्त्वाचे कार्य होय. दैनंदिन व्यवहारांतील शेकडो वस्तूंच्या व विविध सेवांच्या किंमती ठरविण्याचे साधन म्हणून पैशाचा उपयोग होतो. पैसा विलंबित देणी देण्याचे साधन म्हणून कार्य करतो. रोखीचे व्यवहारच नव्हे, तर पूर्वी केलेले व्यवहार पुरे करण्यासाठी किंवा वर्तमानकाळात केलेले व्यवहार भविष्यकाळात पुरे करण्यासाठी पैशाचा उपयोग होतो. पैशाच्या या गुणामुळे दीर्घमुदतीचे व्यवहार करणे शक्य आणि सुलभ होते. संपत्तीचा साठा करण्याचे साधन म्हणून पैशाचा उपयोग होतो. पैशामध्ये खरेदीशक्ती असते. तीमुळे वस्तू व सेवा पैशाच्या साहाय्याने खरेदी करून त्यांचा साठा करण्यापेक्षा पैशाच्या स्वरूपातच संपत्ती ठेवली, तर त्या शक्तीचा केव्हाही उपयोग करता येतो. संपत्तीचे हस्तांतर करणे पैशामुळे सोपे होते.

पैसाची व्याख्या 

पैसा ही आर्थिक देवाणघेवाणीचे माध्यम म्हणून सर्वसाधारण संमतीने स्वीकारलेली वस्तू आहे . हे एक माध्यम आहे ज्यामध्ये किंमती आणि मूल्ये व्यक्त केली जातात. हे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीकडे आणि देशातून दुसऱ्या देशात फिरते, व्यापार सुलभ करते आणि हे संपत्तीचे प्रमुख उपाय आहे.

पैसा म्हणजे पैशाची कार्ये ही व्याख्या वॉकर यांनी केली आहे.

वॉकर यांच्या मते, "पैसा ते करतो जे पैसा करतो". याचा अर्थ, जे कार्य पैसा करतो, तेच त्याची व्याख्या आहे.

पैशाची काही प्रमुख कार्ये खालीलप्रमाणे:

• विनिमयाचे माध्यम
• मूल्याचा साठा
• मूल्याचे मापन
• देयके भरण्याची सोय