1 उत्तर
1
answers
साम्राज्यविस्तार ब्रिटिश साम्राज्य विस्तार?
0
Answer link
ब्रिटिश साम्राज्य विस्तार अनेक टप्प्यांमध्ये झाला. त्याची माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
सुरुवात:
- इ.स. १६०० मध्ये ईस्ट इंडिया कंपनीची स्थापना झाली. सुरुवातीला कंपनीचा उद्देश व्यापार करणे हा होता.
- कंपनीने भारतातील स्थानिक राज्यकर्त्यांमध्ये फूट पाडून आपले पाय रोवण्यास सुरुवात केली.
साम्राज्यवादाचा उदय:
- १८ व्या शतकात, प्लासीची लढाई (१७५७) आणि बक्सरची लढाई (१७६४) जिंकून कंपनीने बंगालवर नियंत्रण मिळवले.
- लॉर्ड क्लाईव्ह, वॉरन हेस्टिंग्ज यांसारख्या गव्हर्नरांनी कंपनीचा प्रभाव वाढवला.
विस्तार:
- युद्धे आणि नीती: ब्रिटीशांनी मराठा साम्राज्य, म्हैसूर साम्राज्य आणि शीख साम्राज्याविरुद्ध युद्धे करून ती जिंकली आणि आपले साम्राज्य वाढवले.
- तैनाती फौजेची नीती: लॉर्ड वेल्स्लीने तैनाती फौजेची नीती अवलंबून अनेक राज्यांना कंपनीच्या नियंत्रणाखाली आणले.
- दत्तक वारसा नामंजूर: लॉर्ड डलहौसीने दत्तक वारसा नामंजूर करून अनेक राज्ये खालसा केली, ज्यात झाशी, नागपूर आणि संबळपूर यांचा समावेश होता.
परिणाम:
- ब्रिटिश साम्राज्यामुळे भारताचे सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय जीवन बदलले.
- नवीन शिक्षण पद्धती, रेल्वे आणि इतर आधुनिक तंत्रज्ञान भारतात आले.
- परंतु, भारतीय अर्थव्यवस्था कमकुवत झाली आणि पारंपरिक उद्योगधंदे मोडकळीस आले.