गृहितक म्हणजे एखाद्या गोष्टीबद्दल लावलेला तर्क किंवा केलेले अनुमान. हे अनुमान सत्य असण्याची शक्यता असते, पण ते सिद्ध झालेले नसते. संशोधनामध्ये गृहितकाचा उपयोग मार्गदर्शन म्हणून होतो.

व्याख्या:

• साध्या भाषेत: गृहितक म्हणजे एक तात्पुरता अंदाज किंवा विधान जे सत्य आहे असे मानले जाते आणि ज्याची चाचणी करणे बाकी आहे.
• संशोधनातील व्याख्या: गृहितक म्हणजे दोन किंवा अधिक चलांमधील (variables) संबंधाबद्दलचे एक अनुमान.

गृहितकाची वैशिष्ट्ये:

• हे स्पष्ट आणि संक्षिप्त असावे.
• ते तपासण्या योग्य असावे.
• ते सिद्धांतावर आधारित असावे.

गृहितकाचे प्रकार:

1. शून्य गृहितक (Null Hypothesis): दोन चलांमध्ये कोणताही संबंध नाही असे गृहीत धरले जाते.
2. वैकल्पिक गृहितक (Alternative Hypothesis): दोन चलांमध्ये संबंध आहे असे गृहीत धरले जाते.

थोडक्यात, गृहितक म्हणजे एखाद्या प्रश्नाचे संभाव्य उत्तर किंवा दोन गोष्टींमधील संबंधाबद्दलचे विधान, ज्याला तपासणी आणि पडताळणीद्वारे सिद्ध करणे आवश्यक असते.