व्यापक प्रश्नांसाठी कोणत्या पद्धतीचा वापर केला जातो?
व्यापक प्रश्नांसाठी अनेक पद्धती वापरल्या जातात, त्यापैकी काही प्रमुख पद्धती खालीलप्रमाणे आहेत:
- सर्वेक्षण (Survey):
सर्वेक्षण हे मोठ्या प्रमाणावर माहिती गोळा करण्याचे एक प्रभावी साधन आहे. प्रश्नावली (Questionnaire) वापरून लोकांकडून माहिती मिळवली जाते. हे ऑनलाइन, ऑफलाइन किंवा तोंडी स्वरूपात असू शकते.
उदाहरण: निवडणुकीच्या अगोदर लोकांचा कल जाणून घेण्यासाठी सर्वेक्षण केले जाते.
- जनमत चाचणी (Opinion Poll):
जनमत चाचणीद्वारे विशिष्ट विषयावर लोकांची मते जाणून घेतली जातात. हे निवडणुकीतील संभाव्य निकालांचे भाकीत करण्यासाठी उपयुक्त ठरते.
उदाहरण: एखाद्या नवीन धोरणाबद्दल लोकांची प्रतिक्रिया जाणून घेण्यासाठी जनमत चाचणी केली जाते.
- मुलाखती (Interviews):
मुलाखतीद्वारे व्यक्तींकडून सविस्तर माहिती मिळवता येते. हे विशिष्ट विषयांवरील तज्ञांचे मत जाणून घेण्यासाठी उपयुक्त आहे.
उदाहरण: एखाद्या कंपनीच्या कामगिरीबद्दल माहिती मिळवण्यासाठी व्यवस्थापकांची मुलाखत घेणे.
- समूह चर्चा (Focus Groups):
समूह चर्चेमध्ये काही लोकांना एकत्र आणून विशिष्ट विषयावर चर्चा केली जाते. यातून विविध दृष्टिकोन आणि कल्पना मिळतात.
उदाहरण: नवीन उत्पादनाबद्दल ग्राहकांची प्रतिक्रिया जाणून घेण्यासाठी समूह चर्चा आयोजित करणे.
- डेटा विश्लेषण (Data Analysis):
उपलब्ध डेटाचे विश्लेषण करून निष्कर्ष काढले जातात. यासाठी सांख्यिकीय (Statistical) पद्धती आणि सॉफ्टवेअर वापरले जातात.
उदाहरण: मागील वर्षांच्या विक्रीच्या आधारावर पुढील वर्षासाठी अंदाज तयार करणे.
- गुणात्मक संशोधन (Qualitative Research):
गुणात्मक संशोधनात संख्यात्मक डेटाऐवजी गुणात्मक माहितीवर लक्ष केंद्रित केले जाते. यात लोकांचे अनुभव, भावना आणि विचार जाणून घेतले जातात.
उदाहरण: एखाद्या विशिष्ट समुदायातील लोकांच्या जीवनशैलीचा अभ्यास करणे.
या पद्धतींच्या साहाय्याने व्यापक प्रश्नांची उत्तरे शोधता येतात आणि धोरणे ठरवण्यासाठी किंवा निर्णय घेण्यासाठी उपयुक्त माहिती मिळवता येते.