बुद्धीमान चाचण्यांचे प्रकार स्पष्ट करा.
बुद्धीमत्ता चाचणी (Intelligence Test) अनेक प्रकारची असते, व्यक्तीच्या आकलन क्षमता, तार्किक क्षमता आणि समस्या सोडवण्याची क्षमता तपासण्यासाठी या चाचण्या वापरल्या जातात. खाली काही प्रमुख बुद्धीमत्ता चाचणी प्रकारांची माहिती दिली आहे:
1. वैयक्तिक बुद्धीमत्ता चाचणी (Individual Intelligence Tests):
Wechsler Adult Intelligence Scale (WAIS): प्रौढांसाठी ही चाचणी वापरली जाते. या चाचणीमध्ये शाब्दिक (Verbal) आणि अशाब्दिक (Non-verbal) अशा दोन्ही प्रकारच्या प्रश्नांचा समावेश असतो.
Stanford-Binet Intelligence Scale: लहान मुले आणि प्रौढ दोघांसाठीही ही चाचणी उपयुक्त आहे. या चाचणीत आकलन, तर्क आणि स्मरणशक्तीवर आधारित प्रश्न विचारले जातात.
2. सामूहिक बुद्धीमत्ता चाचणी (Group Intelligence Tests):
Army Alpha and Beta Tests: या चाचण्या सैन्यामध्ये भरतीसाठी वापरल्या जातात. अल्फा चाचणी वाचू आणि लिहू शकणाऱ्यांसाठी, तर बीटा चाचणी अशिक्षित लोकांसाठी असते.
Cognitive Abilities Test (CogAT): विद्यार्थ्यांची आकलन क्षमता आणि शिकण्याची क्षमता तपासण्यासाठी ही चाचणी शाळांमध्ये वापरली जाते.
3. अशाब्दिक बुद्धीमत्ता चाचणी (Non-Verbal Intelligence Tests):
Raven's Progressive Matrices: या चाचणीमध्ये आकृत्या आणि चित्रे वापरली जातात. भाषेचा अडथळा असणाऱ्या व्यक्तींसाठी ही चाचणी उपयुक्त आहे.
Culture Fair Intelligence Test: वेगवेगळ्या संस्कृतीतील व्यक्तींसाठी ही चाचणी तयार करण्यात आली आहे, ज्यामुळे भाषेमुळे येणारे अडथळे टाळता येतात.