Topic icon

बुद्धिमत्ता चाचणी

3
व्यवसायिक जीवनात यशस्वी होण्यासाठी बुद्धिमत्ता आवश्यक आहे अशी आपल्या सर्वांची समज असते. बऱ्याच प्रमाणात हे खरे आहे. किमान सरासर बुद्धिमत्तेची गरज तर बहुतांश कामांसाठी असतेच. परंतु काय सर्वच प्रकारच्या कामांसाठी एकाच प्रकारची बुद्धिमत्ता आहे? आणि जर एखाद्याचा बुद्ध्यांक उच्च असेल तर तो सर्व प्रकारच्या कामात निश्चित यशस्वी होऊ शकेल का? अनेक वर्षांच आत दाखवून दिले आहे की बुद्धिमत्ता ही एकाच प्रकारची नसून कमीत कमी सात निरनिराळ्या प्रकारच्या बुद्धिमत्ता आहेत. ही मल्टीपल इंटेलिजन्सची संकल्पना सर्वप्रथम होवार्ड गार्डनर या मनोवैज्ञानिकाने दिली. गार्डनरची दिलेल्या सात बुद्धिमत्ता खालील प्रमाणे आहेत.

लिंग्विस्टिक (भाषिक) बुद्धिमत्ता
ज्या व्यक्तींचे भाषेवर उत्तम प्रभुत्व असते त्यांची लिंग्विस्टिक बुद्धिमत्ता चांगली असते. या लोकांना शब्दांमधे आपले विचार मांडणे छान जमते व लिहिण्यात वाचण्यात हे प्रभावी असतात. शालेय यशासाठी साहजिकच ही वर्बल बुद्धिमत्ता आवश्यक असते.

लॉजिकल (तार्किक) बुद्धिमत्ता
ही देखील शालेय यशासाठी महत्त्वपूर्ण असते. या लोकांची तर्कशक्ती उत्तम असते. त्यामुळे समस्या निर्मुलनात हे लोक हुशार असतात. ज्या लोकांचे गणित चांगले असते त्यांची ही बुद्धिमत्ता चांगली असते. शास्त्रीय क्षेत्रांमधे काम करणाऱ्यांची ही बुद्धिमत्ता चांगली असावी लागते.

विझ्युअल (अवकाशीय / दृष्य) बुद्धिमत्ता
नजरेतून दिसणाऱ्या गोष्टीतून पटकन शिकण्याची क्षमता विझ्युअल बुद्धिमत्ता चांगली असणाऱ्यांकडे असते. चार्टस मॅप कोडी यासारख्या गोष्टींमधून चटकन त्यांच्या लक्षात माहिती येते.

वैयक्तिक बुद्धिमत्ता
याला म्हणतात पर्सनल इंटेलिजन्स. सोप्या शब्दात सांगायचे तर स्वत:च्या भावना वेदना इमोशन्स या गोष्टींना लोक सेन्सिटिव्ह असतात. कोणतीही नवीन गोष्ट शिकण्यापूर्वी त्या गोष्टीचे आपल्याला काय महत्त्व आहे. त्याने आपल्याला कसा उपयोग होणार आहे. ज्ञानात कशा प्रकारची भर पडणार आहे या सर्व प्रश्नांची उत्तरे शोधण्याचा ते प्रयत्न करतात. असे केल्यामुळे तयंच्या लक्षातही चांगले राहते.

आंतरवैयक्तिक बुद्धिमत्ता
इतरांशी उत्तम संवाद साधण्याची कला असणाऱ्या लोकांचे इंट्रापर्सनल इंटेलिजन्स चांगले असते. इतर लोकांबरोबर संपर्क जोडून एकत्रितपणे काम करण्यात या लोकांना रस असतो व यांच्या संवाद कला उत्तम असतात व इतरांच्या मनातील जाणून घेण्यात त्याच्या इच्छा अपेक्षा काय असतील हे ओळखण्यात हुशार असतात. सेल्समन माकेर्टिंगमधे काम करणाऱ्या लोकांसाठी आवश्यक अशी ही बुद्धिमत्ता आहे.

कायनेस्थेटिक (शारीरिक) बुद्धिमत्ता
याला शारिरीक बुद्धिमताही म्हणतात. आपल्या वातावणाबरोबर कसा संपर्क साधावा हे या लोकांना छान येते. हाताने एखादी गोष्ट करून हे लोक पटकन शिकतात.तसंच खेळ नाट्य नृत्य या गोष्टींमधे ते निपूण असतात. थोडक्यात म्हणजे आपल्या मानसिक क्षमतांचा उपयोग करून शरीराच्या हालचाली कशा प्रकारचे कण्ट्रोल कराव्यात ही कला यांच्यात असते.

सांगीतिक बुद्धिमत्ता
ह्या प्रकारची बुद्धिमत्ता असलेली मुले सतत ताल धरतात, गुणगुणतात. त्यांना इतरांना न ऐकू येणारे नाद आपल्या आजूबाजूच्या वातावरणात ऐकू येत असतात उदा. पाणी ठिबकणे, पाखरांचे कूजन. ही मुले उत्तम श्रोता असतात.

आपल्यामधे कोणत्या प्रकारची बुद्धिमत्ता अधिक आहे यावरून आपण कोणत्या कामात यशस्वी होऊ शकतो याचा आढावा आपल्याला घेता येतो. तर यापैकी तुम्ही कोणत्या क्षेत्रात हुषार आहात ते पाहून आपल्यामधे कोणती बुद्धिमत्ता अधिक जम धरून आहे हे पाहा. आपल्यामधे या सर्व बुद्धिमत्तांचे मिक्स्चर असते. थोड्याफार प्रमाणात आपल्यामधे या निरनिराळ्या बुद्धिमत्ता असतात. आणि आपल्यामधे असणाऱ्या या कॉम्बिनेशनचा आढावा जर आपण घेतला तर आपण कोणते काम अशा प्रकारे करू शकू, याचा आपल्याला अचूक अंदाज येऊ शकतो.
उत्तर लिहिले · 12/10/2022
कर्म · 7460
0

'शब्द व र न भा त' या अक्षरांपासून 'वनराई' हा शब्द तयार होतो, ज्याचा अर्थ जंगल असा होतो.

वनराई या शब्दात 'जंगल' या अर्थाचा शब्द तयार करण्यासाठी अक्षरांचा क्रम:

  1. व - शब्दmalaria
  2. न - न

उत्तर: १ आणि ४

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 1420
या प्रश्नाचे उत्तर अद्याप लिहिलेले नाही
0

दिलेल्या प्रश्नानुसार:

  • Tealent = 2 आहे, कारण 'Tealent' मध्ये 2 स्वर (vowels) आहेत - 'e' आणि 'a'.

त्याच नियमानुसार, 'Garden' मध्ये 2 स्वर आहेत - 'a' आणि 'e'.

म्हणून, Garden = 2.

उत्तर लिहिले · 25/3/2025
कर्म · 1420
0

बुद्धीमापनाचे विविध क्षेत्रांतील उपयोग खालीलप्रमाणे:

  1. शैक्षणिक क्षेत्र:
    • शिकणाऱ्या मुलांची क्षमता ओळखणे: बुद्धीमापन चाचणीच्या आधारे विद्यार्थ्यांची बौद्धिक क्षमता ओळखून त्यांना योग्य मार्गदर्शन करता येते.
    • शैक्षणिक मार्गदर्शन: विद्यार्थ्यांच्या बुद्धीनुसार त्यांना कोणत्या विषयात आवड आहे किंवा ते कशात चांगले आहेत हे शोधून त्यांना योग्य ते विषय निवडायला मदत करणे.
    • शिकवण्याच्या पद्धतीत बदल: वर्गात शिकवताना विद्यार्थ्यांच्या बुद्धीनुसार योग्य पद्धती वापरणे.
  2. नोकरी आणि निवड प्रक्रिया:
    • योग्य उमेदवार निवडणे: बुद्धीमापन चाचणीच्या साहाय्याने नोकरीसाठी योग्य उमेदवार निवडता येतात, ज्यामुळे कंपनीसाठी चांगले काम करणारे लोक मिळतात.
    • कर्मचाऱ्यांचे प्रशिक्षण: कर्मचाऱ्यांची बुद्धी क्षमता ओळखून त्यांना कोणत्या प्रकारचे प्रशिक्षण द्यावे हे ठरवता येते.
  3. नैदानिक मानसशास्त्र:
    • मानसिक समस्या ओळखणे: बुद्धीमापन चाचणीमुळे मानसिक समस्या आणि बुद्धीमधील कमतरता ओळखता येतात.
    • उपचार योजना: व्यक्तीच्या मानसिक आरोग्यानुसार योग्य उपचार योजना तयार करणे.
  4. संशोधन:
    • नवीन ज्ञान मिळवणे: बुद्धी आणि शिक्षण यावर संशोधन करून नवीन माहिती मिळवणे.
    • सामाजिक अभ्यास: लोकांच्या बुद्धीचा अभ्यास करून सामाजिक समस्या समजून घेणे.
  5. कायदेशीर क्षेत्र:
    • गुन्हेगारी न्याय: गुन्हेगारांची बुद्धी तपासणे, ज्यामुळे त्यांच्या गुन्ह्याचे कारण शोधण्यास मदत होते.
    • न्यायालयीन निर्णय: काही न्यायालयीन प्रकरणांमध्ये बुद्धीमापन चाचणीचा उपयोग पुरावा म्हणून केला जातो.
उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 1420
5
बुद्धिगुणांक (बु. गु.) १०० म्हणजे व्यक्ती मानसिक व कालिक दृष्ट्या एकाच पातळीवर आहे. तो शंभरांपेक्षा कमी याचा अर्थ वयाच्या मानाने ती व्यक्ती मागे पडलेली आहे आणि शंभरांपेक्षा जास्त याचा अर्थ ती बरोबरीच्या इतर व्यक्तिंपेक्षा मानसिक क्षमतेत पुढे आहे.Intelligence बुद्धीगुणांक व्यक्ति आपल्या बुद्धिमतेच्या जोरावर यशाचि शिखरे काबिज करण्याचा सतत प्रयत्न करते. म्हणुनच मानवाचा बुद्धिगुणांक इतर प्राण्यांच्या तुलनेत स्रेष्ठ् मानला जातो. त्यामुळेच आज मानवाने बुद्धीच्या जोरावर यशाची शिखरे काबीज केली .चंद्रावर मजल मारता आली .एवढेच नव्हेतर मानव आणि मानवेत्तर प्राणी यांच्यामध्ये या बुद्धीमात्तेमूळेच बदल दिसून येतो .आपल्या दैनदिन जिवनात बुद्धि, बुद्धिमत्ता,बुद्धिगुणांक,बुद्धिचातुर्य,असे वेगवेगळे शब्द आपण आपल्या दैनदिन जीवनात वापरत असलो तरी पण बुद्धिमत्ता म्हणजे काय? याबाबत वेगवेगळ्या मानसशास्त्रज्ञांनि अनेक सिधांत मांडले आहेत. मानवी बौद्धिक क्षमताच्या मापनासाठि फ्रेंच मानसशास्रज्ञ अल्फ्रेंड बिने यांनी १९०५ मधे सायमन नावाच्या सहकाऱ्याच्या मदतीने पहिलि बुद्धिमत्ता चाचणि तयार केलि म्हणुन बिने यांना बुद्धिमत्तेचा जनक म्हणतात. त्यांनि ३ ते१३ वर्षे वयोगटासाठि पहिली चाचणि तयार केलि गेलि.त्यानंतर १९०८ मध्ये याचि सुधारित आवृति तयार करन्यात आलि. १९११ मध्ये आल्फ्रेड बिनेचा मृत्यु झाल्यानंतर टर्मन व् मेरिल यांनी हे कार्य पुढे चालु ठेवले ,त्यानंतर १९१६ मधे याच चाचणीची सुधारित आवृती तयार करण्यात आली . त्यान्ंतर १९३७ ,१९६० मधे सुधारित आवृत्या तयार करण्यात आल्या. याच चाचण्याचा आधार घेऊन जगातिल अनेक मानसशास्त्रज्ञांनी बुद्धिमत्ता चाचण्यांमधे खुप मोठे योगदान करुन वयोगटानुसार अनेक चाचण्या तयार केल्या आहेत.त्यामुळेच आज बुद्धिगुणांक मापन करणे सहज सोपे झाले आहे .आज प्रत्येक वयोगटासाठी बुद्धीमत्ता चाचण्या उपलब्ध आहेत .
उत्तर लिहिले · 13/10/2021
कर्म · 121765