संत स्वरूप साहित्य

संत साहित्याचे स्वरूप स्पष्ट करा?

1 उत्तर
1 answers

संत साहित्याचे स्वरूप स्पष्ट करा?

0

संत साहित्याचे स्वरूप:

संत साहित्य म्हणजे संतांनी समाजाला मार्गदर्शन करण्यासाठी केलेले लेखन. यात भक्ती, वैराग्य, सदाचार आणि भगवतप्राप्ती यांवर जोर असतो. संत साहित्याचे स्वरूप अनेकविध आहे, त्यापैकी काही ठळक वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे:

  1. भक्तिभाव: संत साहित्यात देवावर नितांत श्रद्धा आणि प्रेमळ भक्तीभाव दर्शविलेला आहे.

    उदा. 'विठ्ठल आवडी, प्रेमभावो' - संत तुकाराम

  2. सामान्यांसाठी: संतांनी नेहमी सोप्या भाषेत लोकांना उपदेश केले, जेणेकरून ते सहज समजेल.

    उदा. 'बोलिले ते चाले, त्याची वंदावी पाऊले' - संत तुकाराम

  3. जातिभेदाला विरोध: संत साहित्याने समाजात समानता आणि बंधुभाव वाढवण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी जातीपातीतील भेदभावाला विरोध केला.

    उदा. 'सर्वां घटी राम, आत्मा एक' - संत नामदेव

  4. नीती आणि सदाचार: संतांनी लोकांना नैतिक आणि সৎ आचरण शिकवले.

    उदा. 'सत्य बोला, भले करा' - संत एकनाथ

  5. वैराग्य: संतांनी जगाच्या क्षणभंगुरतेवर आणि वैराग्यावर भर दिला.

    उदा. 'जगी सर्व सुखी कोण आहे, विचारी मना तूंचि शोधुनी पाहे' - संत रामदास

  6. अध्यात्म: आत्मज्ञान आणि आत्मसाक्षात्कार यावर संतांनी मार्गदर्शन केले.

    उदा. 'सोहं सोहं' चा जप.

संत साहित्यात विविध रचना प्रकार आहेत, जसे अभंग, ओव्या, भारुड, गवळणी, आणि आरत्या. हे साहित्य केवळ धार्मिक नाही, तर ते सामाजिक, सांस्कृतिक आणि भाषिकदृष्ट्या महत्त्वाचे आहे.

संदर्भ:

  • महाराष्ट्र राज्‍य पाठ्यपुस्तक निर्मिती व अभ्यासक्रम संशोधन मंडळ - https://ebalbharati.in/

उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 980

Related Questions

पंडिती साहित्याची वैशिष्ट्ये लिहा?
विद्यानचे स्वरूप म्हणजे काय?
समाजशास्त्र म्हणजे काय? समाजशास्त्राचे स्वरूप स्पष्ट करा.
पंडित वाङ्मय स्वरूप?
... हा मध्ययुगीन काव्यप्रकार नाही?
संत शाहीर आणि पंडित कवींच्या रचना चे वेगळेपण ?
आकृती पूर्ण करा, मनोरंजनाचे घटक: आजचे स्वरूप, कालचे स्वरूप?