आज सकाळीच पेपर मध्ये बातमी छापून आली कीं एक उच्चशिक्षित सुशिक्षित मुलगी हुंडापद्धतीला बळी पडली. बातमी वाचली आणि काळजात धस्स झाले. एका सुशिक्षित आणि उच्चशिक्षित मुलीवर ही अशी वेळ यावीच का? चला विचार करूया.

हुंडा म्हणजेच नक्की काय?

हुंडा म्हणजेच एखाद्या मुलीच्या लग्नाच्यावेळी मुलीच्या घरच्या लोकांनी मुलगी सासरी जाताना तिच्या नवऱ्याला आणि त्याच्या घरच्या लोकांना दिलेल्या भेटवस्तू.

पूर्वीच्या काळी हुंडा सर्रास दिला आणि घेतला जात असे. आई वडील आपल्या मुलीला लग्नाच्या वेळी आंदण म्हणून गाय देत असत किंवा घरी लागणारी भांडी कुंडी त्याच बरोबर घरगुती वस्तू ही दिल्या जात असत. विशेष म्हणजेच सोने आणि दागदागिने ही आपापल्या ऐपतीनुसार दिले जात असे. हया ज्या गोष्टी मुली आपल्याबरोबर सासरी घेऊन येत असत त्यांना तिचे स्त्रीधन ही म्हंटले जात असे...

वरील निबंध संपूर्ण वाचण्यासाठी कृपया येथे क्लिक करा.

1-हुंडा म्हणजे लग्नात एका पक्षाकडून दुसर्या पक्षाला थेट अथवा अप्रत्यक्ष चीजवस्तू , स्थावर, जंगम मालमत्ता देणे अगर कबूल करणे.

2-लग्नात,लग्नापूर्वी अगर लग्नानंतर चीजवस्तू, स्थावर, जंगम मालमत्ता देण्याचे कबूल करणे म्हणजे हुंडा.

3- यामध्ये शरियत कायद्याअंतर्गत येणाऱ्या मेहेरचा समावेश नाही.

4- सदर कायद्याच्या कलम ३ नुसार हुंडा घेणाऱ्यास ५ वर्षें सक्त मजुरी आणि रु. १५०००/- पर्यंत दंडाची शिक्षा आहे.

5- हुंडा मागणे हा देखील गुन्हा असून त्यासाठी ६ महिने पर्यंतची कैद आणि रु. १००००/- दंडाची शिक्षा आहे. जर एकाद्या मुलीच्या लग्नाच्या सात वर्षाच्या आत असामान्य परिस्थिति मध्ये ती मरण पावली तर हे सिद्ध केले जाते की मरणा अगोदर तिला हुंड्यासाठी तिला प्रताड़ित केले जात होते. यात भारतीय दंड संहिता च्या कलम 304-बी च्या अन्तर्गत मुलीचा पती आणि नातेवाईक यांना कमीत कमी सात वर्ष ते आजीवन कारावासाची शिक्षा होऊ शकते.

हुंडा म्हणजे लग्नाच्या वेळी वधू पक्षाने वर पक्षाला दिलेली संपत्ती, पैसे किंवा वस्तू. ही प्रथा अनेक वर्षांपासून चालत आलेली आहे आणि आजही काही ठिकाणी ती अस्तित्वात आहे.

हुंडा मागणी करणे आणि देणे हे दोन्ही कायदेशीररित्या गुन्हा आहे. हुंडाबंदी कायदा 1961 नुसार हुंडा घेणे किंवा देणे हे दोन्ही कायदेशीर अपराध आहेत.

हुंड्याचे दुष्परिणाम:

• स्त्रियांचा अपमान: हुंडा मागणी हे स्त्रियांचा अपमान आहे, कारण त्यांना वस्तू म्हणून गणले जाते.
• आर्थिक भार: हुंडामुळे वधू पक्षावर मोठा आर्थिक भार येतो, ज्यामुळे ते कर्जबाजारी होऊ शकतात.
• लैंगिक हिंसा: हुंडा न मिळाल्यास नववधूचा शारीरिक व मानसिक छळ केला जातो, काहीवेळा तिचा जीवही घेतला जातो.

हुंडा एक सामाजिक समस्या आहे, ज्याला विरोध करणे आवश्यक आहे.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• हुंडाबंदी कायदा, 1961
• राष्ट्रीय महिला आयोग