दारिद्र्य: संकल्पना आणि उदाहरण

दारिद्र्य म्हणजेdefined as एखाद्या व्यक्तीला किंवा कुटुंबाला त्यांच्या मूलभूत गरजा पूर्ण करण्यासाठी पुरेसे आर्थिक उत्पन्न नसणे. या गरजांमध्ये अन्न, वस्त्र, निवारा, शिक्षण आणि आरोग्य यांचा समावेश होतो. दारिद्र्यामुळे व्यक्तीला सन्मानाने जगणे कठीण होते आणि त्यांच्या विकासाच्या संधी कमी होतात.

दारिद्र्याचे प्रकार:

1. निरपेक्ष दारिद्र्य (Absolute Poverty): यामध्ये व्यक्तीला जीवन जगण्यासाठी आवश्यक असणाऱ्या किमान गरजा पूर्ण करता येत नाहीत. उदाहरणार्थ, पुरेसे अन्न न मिळणे, बेघर असणे.
2. सापेक्ष दारिद्र्य (Relative Poverty): यामध्ये व्यक्ती समाजाच्या सरासरी जीवनमानापेक्षा कमी दर्जाचे जीवन जगते. उदाहरणार्थ, एखाद्या विकसित देशात काही लोकांकडे साधे घर किंवा वाहनसुद्धा नसते.

उदाहरण:

एका कुटुंबाला पुरेसे अन्न मिळत नाही. त्यांच्याकडे राहण्यासाठी सुरक्षित घर नाही, मुलांना शाळेत पाठवण्यासाठी पैसे नाहीत, आणि आजारी पडल्यास उपचारासाठी दवाखान्यात जाण्याची सोय नाही. अशा परिस्थितीत ते कुटुंब निरपेक्ष दारिद्र्यात जीवन जगत आहे, असे म्हणता येईल.

संदर्भ:

• जागतिक बँक: Poverty Overview
• संयुक्त राष्ट्र: Poverty Eradication