अकरावी वाणिज्य संघटन आणि व्यवस्थापन प्रकरण 1 व्यवसाय स्वरूप आणि व्याप्ती स्वाध्याय:

1. खालील दिलेल्या पर्यायांमधून योग्य पर्याय निवडून विधाने पूर्ण करा.

1. ........... हा व्यवसाय कार्याचा आधार आहे.
   1. उद्योग
   2. वाणिज्य
   3. उत्पादन
   4. सेवा
   उत्तर: (c) उत्पादन
2. ........... म्हणजे वस्तू व सेवांची खरेदी विक्री होय.
   1. उद्योग
   2. व्यवसाय
   3. वाणिज्य
   4. उत्पादन
   उत्तर: (c) वाणिज्य
3. तृतीयक उद्योग म्हणजे ........... होय.
   1. सेवा उद्योग
   2. उत्पादन उद्योग
   3. निष्कर्षण उद्योग
   4. बांधकाम उद्योग
   उत्तर: (a) सेवा उद्योग
4. विमा ही ........... व्यवसायासाठी आवश्यक आहे.
   1. जीवन
   2. मालमत्ता
   3. धोका
   4. नुकसान
   उत्तर: (c) धोका

2. खालील विधाने बरोबर आहेत की चूक ते सांगा.

1. उद्योग हा व्यवसाय कार्याचा आधार आहे. (बरोबर)
2. बँकिंग व्यवसाय वाणिज्यमध्ये येत नाही. (चूक)
3. तृतीयक उद्योग म्हणजे वस्तूचे उत्पादन करणे होय. (चूक)
4. व्यवसाय करणे म्हणजे धोका पत्करणे होय. (बरोबर)

3. खालील प्रश्नांची उत्तरे एका वाक्यात लिहा.

1. उद्योग म्हणजे काय?

उत्तर: उद्योग म्हणजे वस्तूंचे उत्पादन करणे किंवा सेवा पुरवणे.

2. वाणिज्य म्हणजे काय?

उत्तर: वाणिज्य म्हणजे वस्तू व सेवांची खरेदी विक्री करणे.

3. व्यवसाय म्हणजे काय?

उत्तर: व्यवसाय म्हणजे नफा मिळवण्याच्या उद्देशाने वस्तू व सेवांचे उत्पादन, वितरण आणि विनिमय करणे.

4. प्राथमिक उद्योग म्हणजे काय?

उत्तर: प्राथमिक उद्योग म्हणजे नैसर्गिक संसाधनांचा वापर करून उत्पादन करणे.

4. खालील प्रश्नांची उत्तरे थोडक्यात लिहा.

1. व्यवसायाची वैशिष्ट्ये सांगा.

उत्तर:

• नफा हेतू
• आर्थिक क्रिया
• जोखीम आणि अनिश्चितता
• वस्तू व सेवांचे उत्पादन
• ग्राहकSatisfaction
2. उद्योग आणि वाणिज्यातील फरक सांगा.

उत्तर:

• उद्योग: वस्तूंचे उत्पादन करतो.
• वाणिज्य: वस्तूंचे वितरण करतो.
3. व्यवसायाचे सामाजिक उत्तरदायित्व स्पष्ट करा.

उत्तर:

• पर्यावरणाचे रक्षण
• कर्मचाऱ्यांचे कल्याण
• ग्राहकांची काळजी
• सामाजिक विकास

5. सविस्तर उत्तरे लिहा.

1. व्यवसायाचे स्वरूप आणि व्याप्ती स्पष्ट करा.

उत्तर: व्यवसायाचे स्वरूप नफ्यावर आधारित असते. त्याची व्याप्ती स्थानिक, राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर असते.

2. उद्योग वर्गीकरण स्पष्ट करा.

उत्तर:

• प्राथमिक उद्योग
• दुय्यम उद्योग
• तृतीयक उद्योग
3. वाणिज्यचे प्रकार स्पष्ट करा.

उत्तर:

• अंतर्गत व्यापार
• बाह्य व्यापार