हवेचा दाब म्हणजे काय?
दाब ही मूलभूत राशी नाही. तिचे दाब याच स्वरूपात प्रत्यक्ष मापन करता येत नाही पण योग्य त्या साधनाच्या साहाय्याने दाबाचे रूपांतर इतर भौतिक राशींत (उदा. द्रवाच्या स्तंभाची उंची, विद्युत् राेध ) सहज करता येते. मग या दुसऱ्या राशीचे मापन करून दाबाचे अप्रत्यक्ष मापन करण्यात येते. जर कुठलेही बाह्य बल कार्य करत नसेल तर हवा ही नेहमी जास्त दाबाकडून कमी दाबाकडे वाहत असते. याचे कारण आहे Driving Potential. या driving Potential मुळेच वाऱ्यांची निर्मिती होत असते. हवेच्या दाबातील फरकामुळे हवा ही जास्त दाबाकडून कमी दाबाकडे वाहते म्हणजेच वारे वाहतात.
हवेचा दाब म्हणजे पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर असलेल्या हवेच्या रेणूंच्या वजनामुळे पडणारा दाब. हवा आपल्या सभोवताल सर्वत्र आहे आणि ती सतत आपल्यावर दाब देत असते.
हवेचा दाब अनेक गोष्टींवर अवलंबून असतो, जसे की उंची आणि तापमान. समुद्रसपाटीवर हवेचा दाब सर्वात जास्त असतो, कारण तेथे हवेचे प्रमाण जास्त असते. उंच ठिकाणी हवेचा दाब कमी असतो, कारण तेथे हवेचे प्रमाण कमी असते. त्याचप्रमाणे, थंड हवेचा दाब जास्त असतो, कारण थंड हवा जास्त घन असते. गरम हवेचा दाब कमी असतो, कारण गरम हवा कमी घन असते.
हवेचा दाब मोजण्यासाठी बॅरोमीटर नावाचे उपकरण वापरले जाते. हवेचा दाब मोजण्याची प्रमाणित युनिट पास्कल (Pascal) आहे, परंतु तो मिलिबार (millibar) मध्ये देखील मोजला जातो.
हवेच्या दाबातील बदलांमुळे हवामानावर परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, जेव्हा हवेचा दाब कमी होतो, तेव्हा वादळ येण्याची शक्यता वाढते.
हवेच्या दाबाचे काही उपयोग:
1. हवामानाचा अंदाज: हवेच्या दाबातील बदलानुसार हवामानाचा अंदाज लावता येतो.
2. उंची मोजणे: हवेच्या दाबाचा वापर करून विमानांची उंची मोजली जाते.
3. फुगे आणि टायरमध्ये हवा भरणे: ठराविक हवेचा दाब वापरून फुग्यांमध्ये आणि टायरमध्ये हवा भरली जाते.
अधिक माहितीसाठी उपयुक्त स्रोत: