औषधे आणि आरोग्य
रक्त गट
दवाखाना
शरीरशास्त्र
विज्ञान
ब्लड ग्रुपमध्ये पॉझिटिव्ह आणि निगेटिव्ह (+, -) असे प्रकार का पडतात? त्यामधले चांगले कोणते?
2 उत्तरे
2
answers
ब्लड ग्रुपमध्ये पॉझिटिव्ह आणि निगेटिव्ह (+, -) असे प्रकार का पडतात? त्यामधले चांगले कोणते?
7
Answer link
रक्ताचे चार प्रमुख गट आहेत. (ए, बी, एबी आणि ओ) हे गट रक्तात असलेल्या विशिष्ट घटकांप्रमाणे केलेले आहेत. या ए, बी घटकांशिवाय 'आर-एच' नावाचा एक घटकही सुमारे 85 टक्के व्यक्तींत असतो. अशा व्यक्तींच्या रक्तगटाला + (पॉझिटिव्ह) म्हणतात. ज्या व्यक्तींत हा घटक नसतो त्याला - (निगेटिव्ह) म्हणतात. मराठीत धन (+) व ऋण (-) असे शब्द वापरता येतील.एखाद्याचे रक्त चालणे किंवा न चालणे म्हणजे काय हे आता समजावून घेऊ या. रक्तात एखादा पदार्थ गेला की त्यावर प्रथिनांच्या कणांचा हल्ला होतो हे आपण शिकलो आहोत. या न्यायाने A गटाच्या व्यक्तीस B गटाचे रक्त दिल्यास B पदार्थावर हल्ला होईल. कारण निसर्गतः A गटाच्या व्यक्तीत B घटक सापडत नाही. सुरुवातीस हे काही प्रमाणात खपून जाते. नंतर मात्र अशी चूक झाल्यास वरीलप्रमाणे मोठा घोटाळा होतो. म्हणून सर्वसाधारणपणे रक्त द्यायचे झाल्यास त्याच एका गटाचे रक्त चालते. उदा. ए + (पॉझिटिव्ह) व्यक्तीला रक्त द्यायचे असल्यास ए + लागते. B+ve व्यक्तीला B+ve रक्त चालते. दुसरे रक्त दिल्यास रक्तात गाठी होऊन मृत्यू येऊ शकतो.
ओ - रक्तात कोठलाच घटक नसतो. त्यामुळे हे रक्त कोणालाही दिले तर चालते.
ओ - रक्तात कोठलाच घटक नसतो. त्यामुळे हे रक्त कोणालाही दिले तर चालते.
0
Answer link
ब्लड ग्रुपमध्ये पॉझिटिव्ह आणि निगेटिव्ह (+, -) असे प्रकार र्हेसस (Rhesus) नावाच्या प्रोटीनमुळे पडतात. लाल रक्तपेशींच्या (red blood cells) पृष्ठभागावर हे प्रोटीन असते. ज्या व्यक्तीच्या रक्तपेशींवर हे प्रोटीन असते, त्यांचा ब्लड ग्रुप पॉझिटिव्ह असतो आणि ज्यांच्या रक्तपेशींवर हे प्रोटीन नसतं, त्यांचा ब्लड ग्रुप निगेटिव्ह असतो. या प्रोटीनच्या अस्तित्वामुळे रक्तामध्ये अँटिबॉडीज (antibodies) तयार होतात, ज्यामुळे ब्लड ग्रुप पॉझिटिव्ह किंवा निगेटिव्ह ठरतो.
चांगले कोणते?
पॉझिटिव्ह आणि निगेटिव्ह ब्लड ग्रुपमध्ये चांगले-वाईट असे काही नसते. दोन्ही प्रकारचे ब्लड ग्रुप असणे सामान्य आहे. मात्र, रक्तदानावेळी (blood donation) आणि गर्भधारणेच्या (pregnancy) वेळी ब्लड ग्रुप जुळणे आवश्यक असते.
- रक्तदानामध्ये, निगेटिव्ह ब्लड ग्रुप असलेले लोक पॉझिटिव्ह आणि निगेटिव्ह दोन्ही ब्लड ग्रुपच्या लोकांना रक्त देऊ शकतात, पण त्यांना रक्त फक्त निगेटिव्ह ब्लड ग्रुपच्या लोकांकडूनच घेता येते.
- गर्भधारणेमध्ये, जर आई निगेटिव्ह ब्लड ग्रुपची असेल आणि बाळ पॉझिटिव्ह ब्लड ग्रुपचे असेल, तर काही समस्या निर्माण होऊ शकतात. याला र्हेसस विसंगती (Rh incompatibility) म्हणतात. त्यामुळे डॉक्टरांच्या सल्ल्याने योग्य उपचार घेणे आवश्यक आहे.
र्हेसस (Rh) घटका विषयी अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
- अमेरिकन रेड क्रॉस (American Red Cross)
- नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन (National Center for Biotechnology Information)
Disclaimer: या माहितीचा उद्देश फक्त ज्ञान देणे आहे. अधिक माहितीसाठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.