शरीरशास्त्र

मणके (Vertebrae) म्हणजे पाठीच्या कण्यातील (Spinal Column) हाडांची मालिका. हे पाठीचा कणा बनवणारे अनियमित आकाराचे हाडे आहेत.

• संरचना: मानवी शरीरात साधारणपणे 33 मणके असतात, जे एकमेकांवर रचलेले असतात आणि मणक्यांच्या गादीने (Intervertebral discs) वेगळे केलेले असतात. हे मणके शरीराला आधार देतात.

• कार्य: मणक्यांचे मुख्य कार्य म्हणजे पाठीच्या कण्यातील नाजूक मज्जारज्जूचे (Spinal Cord) संरक्षण करणे, ज्यामुळे मेंदू आणि उर्वरित शरीरामध्ये संदेशवहन होते. तसेच, ते शरीराला आधार देतात, हालचालींमध्ये लवचिकता देतात आणि शरीराचे वजन पेलतात.

• प्रकार: मणक्यांना त्यांच्या स्थानानुसार विविध भागांमध्ये वर्गीकृत केले जाते, जसे की मान (Cervical), छाती (Thoracic), कंबर (Lumbar), त्रिक (Sacrum) आणि अनुत्रिक (Coccyx).

शरीरातील लाल पेशी (Red Blood Cells) मुख्यत्वे अस्थिमज्जामध्ये (Bone Marrow) तयार होतात. अस्थिमज्जा हे हाडांच्या आत आढळणारे एक मऊ, स्पंजसारखे ऊतक (tissue) आहे.

माणसाच्या शरीरातील हाडे जाळली तरी नष्ट होत नाहीत.

हाडे: हाडे कॅल्शियम फॉस्फेट नावाच्या खनिजाने बनलेली असतात. हे खनिज अत्यंत स्थिर असते आणि उच्च तापमानालाही टिकून राहते. त्यामुळे, हाडे जाळली तरी ती पूर्णपणे नष्ट होत नाहीत, तर त्यांची राख होते.

महत्व: हाडे मानवी शरीरासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत. ते शरीराला आधार देतात, महत्वाच्या अवयवांचे संरक्षण करतात आणि हालचाल करण्यास मदत करतात.

तुमचा प्रश्न "मानवी शरीर मानवाचे नाही म्हणतात ते कितपत खरे आहे?" याबद्दल आहे. या विधानाकडे अनेक दृष्टीने पाहता येते:

• वैज्ञानिक दृष्टिकोन: मानवी शरीर हे खरं तर मानवी पेशी, सूक्ष्मजंतू आणि इतर सूक्ष्मजीवांपासून बनलेले आहे. आपल्या शरीरात अनेक जीवाणू (bacteria) असतात, जे पचनक्रियेत आणि रोगप्रतिकारशक्तीत मदत करतात. त्यामुळे, ह्या अर्थाने शरीर केवळ 'आपले' नाही, तर अनेक जीवांचे एकत्रित अस्तित्व आहे.
• आध्यात्मिक दृष्टिकोन: काही आध्यात्मिक विचारधारेनुसार, शरीर हे नश्वर आहे आणि आत्मा किंवा चेतना हे अधिक महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे, शरीर हे केवळ आत्म्याचे एक तात्पुरते निवासस्थान आहे, असे मानले जाते.
• सामाजिक दृष्टिकोन: शरीर हे केवळ व्यक्तीचे नसून समाजाचा भाग आहे. अवयवदान, वैद्यकीय संशोधन, आणि सार्वजनिक आरोग्याच्या दृष्टीने शरीराचा उपयोग समाजासाठी केला जातो.

त्यामुळे, 'मानवी शरीर मानवाचे नाही' हे विधान पूर्णपणे सत्य नाही, पण त्यात काही प्रमाणात तथ्य आहे. हे विधान कोणत्या संदर्भात केले आहे, यावर ते अवलंबून असते.

अधिक माहितीसाठी, तुम्ही खालील लिंकवर क्लिक करू शकता:

• Microbiome and the human body

उत्तर: आजच्या मानवाच्या मेंदूचे सरासरी वजन सुमारे 1.2 ते 1.5 किलोग्राम (2.6 ते 3.3 पाउंड) असते.

उत्तर:

प्रौढ वाढ झालेल्या मानवी शरीरात 206 हाडे असतात.